فهرست مطالب
این روزها فرضیه کلاهبرداری وب 3 بیشتر از قبل مطرح می‌شود. این تکنولوژی قرار است در خدمت کاربران و تمرکززدایی باشد اما به نظر می‌رسد انحراف‌هایی در مسیر ایجاد شده است. هنوز ابهامات و سؤالات زیادی در مورد Web3 وجود دارد. در این مقاله به بررسی این پدیده پرحاشیه خواهیم پرداخت تا بیشتر با مزایا، معایب، ماهیت و تأثیراتش آشنا شویم.
خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!وب ۳، ترند جدید در سیلیکون ولی
این روزها یکی از کلیدواژه‌های سیلیکون ولی، وب ۳ (Web3) است. در حالی که عموم مردم از قابلیت‌ها و دستاوردهای جدید این تکنولوژی حرف می‌زنند، برخی احتمال کلاهبرداری وب 3 را مطرح می‌کنند. این پدیده به وجود آمده است تا تسلط غول‌های تکنولوژی بر بازار داده‌ها را کاهش دهد اما شاید همه ماجرا این قدر ساده نباشد.
وب ۳ پدیده‌ای جوان و البته انعطاف‌پذیر است. شاید بتوان این تکنولوژی را بازسازی دنیای اینترنت نامید. نمی‌توان این پدیده جدید را نادیده گرفت؛ زیرا در ماه‌های گذشته توجهات زیادی را به خود جلب کرده است. حالا بسیاری از مدیران و اشخاص برجسته دنیای تکنولوژی نیز جست‌وجو در مورد Web3 را آغاز کرده‌اند.
چندی پیش سوزان ووچیکی (Susan Wojcicki)، مدیرعامل یوتیوب، اعلام کرد وب ۳ یک فرصت عالی برای افزایش تعامل بین تولیدکنندگان محتوا و کاربران است. همکاری ایلان ماسک و جک دورسی در توییتر برای راه‌اندازی مسابقه در مورد Web3 دیگر اتفاق پرسروصدای ماه‌های گذشته بوده است. لی جین (Li Jin)، بانوی سرمایه‌دار معروف، معتقد است ارتباط تنگاتنگی بین این پدیده و امور مالی وجود دارد.
شاید شما هم تصور کنید که این یک حباب فناوری است. در سال‌های گذشته پلتفرم‌های متعددی با حواشی زیاد قصد تاریخ‌سازی داشته‌اند که قریب به اتفاق آنها ناموفق بودند. شاید تا امروز پول‌های زیادی در صنعت وب ۳ به گردش درآمده باشد اما این موضوع تضمینی برای موفقیت نیست.
حدود شش ماه پیش توسعه‌دهنده جوانی به نام تینا هه (Tina He) پلتفرمی با نام Station را تأسیس کرد که هدف آن ایجاد بستری مشابه لینکدین در فضای Web3 است. او معتقد است این فناوری زندگی مردم در تمام کشورها را متحول می‌کند. زمانی که چنین حرف‌هایی را می‌شنویم به آینده وب ۳ امیدوار می‌شویم.
ارتباط فناوری Web3 و بلاکچین
وب ۳ به نوعی تغییر برند برای فناوری رمزنگاری و بلاکچین است. این فناوری مبتنی بر شبکه جهانی بزرگی از کامپیوترهای مختلف است که به یکدیگر متصل هستند. این کامپیوترها بدون دخالت انسان و نظارت متمرکز، تراکنش‌ها و تبادلات را تأیید و ثبت می‌کنند.
بلاکچین از یک دهه پیش بر سر زبان‌ها افتاده و بیشتر کاربردهای آن در حوزه رمزارزها بوده است. در حالی که رشد قیمت BTC در سال‌های گذشته دنیا را مبهوت کرده اما باید بدانیم توسعه رمزارزها تنها کاربرد بلاکچین نیست. حالا شاهد طراحی و عرضه NFTها، فروش آثار هنری و زمین‌های مجازی با استفاده از فناوری بلاکچین هستیم. از طرفی بازی‌های درآمدزا (Play to Earn) مبتنی بر بلاکچین نیز محبوبیت زیادی پیدا کرده‌اند. صنعت NFT نیز در دو سال گذشته گردش مالی غیرقابل باوری داشته است. کافی است به معاملات کالکشن بورد اپ (BAYC) نگاهی بیندازید. با وجود تمام این اتفاقات، طرفداران وب ۳ معتقدند این فناوری پتانسیل‌های بسیاری بیشتری دارد که می‌تواند اینترنت را به طور کامل دگرگون کند.
فناوری Web3 در مقابل غول‌های تکنولوژی
هدف از معرفی وب ۱ جذب کاربران عادی برای سرگرمی و تعاملات روزمره بود. وب ۲ با هدف توسعه کسب‌وکارهای اینترنتی و ایجاد اکوسیستم‌های جهانی توسعه یافت. در طول این مدت غول‌های تکنولوژی به اصلی‌ترین شرکت‌های تأثیرگذار در زندگی انسان‌ها تبدیل شدند. حالا Web3 می‌خواهد به جنگ ابرقدرت‌های سیلیکون ولی برود و حاکمیت را به کاربران عادی بازگرداند.
بلاکچین امکان مدیریت شبکه‌ها به صورت غیرمتمرکز را فراهم می‌کند. وب ۳ با استفاده از فناوری بلاکچین اکوسیستمی تمرکززدا ایجاد خواهد کرد. دیگر شرکت‌هایی مثل گوگل، آمازون یا فیس‌بوک به داده‌های کاربران دسترسی نخواهند داشت و توسعه‌دهندگان حقیقی و کاربران عادی کنترل پلتفرم‌ها را در اختیار می‌گیرند. وب ۳ قدرت را از غول‌های قدیمی پس خواهد گرفت و صحنه‌گردان‌های جدیدی وارد دنیای تکنولوژی می‌شوند.
برخی Web3 را ابزاری برای مقابله با دولت‌ها می‌دانند. شبکه‌های اجتماعی مبتنی بر این فناوری توسط کاربران کنترل می‌شود. پس داده‌ها در اختیار هیچ شرکتی قرار نمی‌گیرد و خبری از سانسورهای سیاسی، حذف یا دیپورت شدن نخواهد بود. تنها زمانی که اکثریت کاربران بخواهند تغییری در روندهای عادی ایجاد می‌شود.
کلاهبرداری وب 3 فرضیه بدبینانه اما محتمل
شاید وب ۳ به این دلیل جذاب است که هنوز به طور کامل وجود ندارد. در حقیقت شایعات، گمانه‌زنی‌ها و بزرگ‌نمایی‌ها از علل اصلی جذابیت Web3 است. در حال حاضر تئوری‌های زیادی در مورد قابلیت‌های این فناوری منتشر می‌شود اما هیچ کدام عملی نشده‌اند. زمانی هم که اولین وب‌سایت‌های اینترنتی طراحی شدند شور و شوق زیادی وجود داشت اما به تدریج هیجان‌ها کاهش یافت و دیدگاه‌ها نسبت به اینترنت به واقعیت نزدیک شد.
بیایید به توکن‌های NFT نگاهی بیندازیم. قرار است این توکن‌ها مالکیت دارایی‌ها را مشخص کنند. پاریس هیلتون (Paris Hilton)، سلبریتی مشهور هالیوود، کالکشن هنری خودش را به صورت NFT عرضه می‌کند. در دو سال گذشته میلیون‌ها دلار صرف خرید آثار هنری نه چندان ارزشمند شده است اما این روزها شاهد افت قیمت NFTها هستیم. به نظر می‌رسد این حباب در حال ترکیدن است. توکن‌های غیرمثلی یک سند دیجیتال معتبر هستند و می‌توانند نقش یک قرارداد را بازی کنند. این تکنولوژی قطعاً برتری‌هایی نسبت به مدل‌های سنتی دارد؛ به شرطی که با رویکردی منطقی به آن نگاه شود.
حرکت وب ۳ به سمت تمرکززدایی
تعداد زیادی از طرفداران وب ۳ معتقدند که مهم‌ترین کاربرد این فناوری مربوط به دائو (DAO) و سازمان‌های غیرمتمرکز است. دائو به گروه‌ها یا سازمان‌هایی گفته می‌شود که به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شوند. قرار است با Web3 این گروه‌ها جایگزین شرکت‌هایی مثل گوگل و فیس‌بوک شوند. تقسیم مالکیت و توزیع قدرت تصمیم‌گیری مهم‌ترین مزیت‌های این سازمان‌ها است.
البته در ماه‌های گذشته دائوهای زیادی مثل گروه خرید تیم از لیگ NBA ایجاد شده که نه تنها کاربرد خاصی نداشته‌اند بلکه اعتماد کاربران را نیز خدشه‌دار کرده و در لیست پروژه‌های کلاهبرداری وب 3 قرار گرفته‌اند. با تمام این تفاسیر، امید زیادی به این سازمان‌ها برای غیرمتمرکز ساختن اکوسیستم‌های مالی و تکنولوژیک وجود دارد.
مسیر سخت تکنولوژی Web3 در سال‌های آینده
تحلیل‌ها در مورد وب ۳ جالب است اما وب ۲ به ما یاد داد هر نوآوری و پیشرفتی پیامدهای ناخواسته‌ای دارد. توییتر ابتدا یک پلتفرم سرگرمی بود، سپس یک پایگاه سیاسی و اجتماعی شد و حالا منبعی برای شایعه‌پراکنی محسوب می‌شود. استخراج بیت کوین نگرانی‌ها در مورد بلاکچین و کریپتو را افزایش داده است. حالا عده‌ای تصور می‌کنند Web3 نیز سبب افزایش بحران‌های زیست‌محیطی شود.
چالش دیگر فناوری وب ۳، کاربرپسند نبودن است. کار با ولت‌های رمزارزی، صرافی‌ها، پلتفرم‌های خرید و فروش NFT، بازی‌های مبتنی بر بلاکچین و سایر پروژه‌های مشابه چندان آسان نیست. در دنیای بلاکچین همه چیز وابسته به چند رشته کد است. بنابراین هر کسی نمی‌تواند در این بسترها به راحتی فعالیت‌های مالی و اطلاعاتی داشته باشد. آدام دیویدسون (Adam Davidson)، یکی از افراد برجسته Web3 می‌گوید در ابتدای یادگیری این تکنولوژی حدود ۲۸۰۰۰ دلار از او کلاهبرداری شده است.
از طرفی هیچ سازمان یا نهادی حامی Web3 نیست. در حقیقت وب ۳ می‌خواهد با تمرکزگرایی مقابله کند اما هیچ حامی حقوقی و قدرتمندی ندارد. کاربران می‌خواهند از مزیت‌های این فناوری بهره ببرند اما دولت‌ها و شرکت‌ها موانع زیادی در این مسیر ایجاد می‌کنند. همین موضوع سبب شده شاهد پروژه‌های متعدد کلاهبرداری وب 3 باشیم؛ زیرا هیچ نظارت قانونی و ساختار کنترل‌کننده‌ای وجود ندارد.
نبود ساختارهای مشخص برای کنترل کلاهبرداران، کاهش تعداد سرویس‌ها و پلتفرم‌های رایگان، سوءاستفاده سودجویان از هیجان‌های کاذب، نبود مقررات مشخص و … از دیگر چالش‌های فناوری Web3 است. حالا که نسبت به این چالش‌ها اطلاعات بیشتری داریم، نمی‌توانیم سریع و راحت احتمال کلاهبرداری وب 3 را رد کنیم.
خلاصه مطلب
فرضیه کلاهبرداری وب 3 کمی بدبینانه به نظر می‌رسد اما باید دقت داشت این فناوری هنوز در ابتدای راه خود است و مبالغه‌ها و شایعات زیادی در اطرافش شنیده می‌شود. وب ۳ توسعه می‌یابد تا قدرت را از غول‌های تکنولوژی پس بگیرد و به مردم بدهد اما هیچ تضمینی نیست که در این میان واسطه‌ها یا صحنه‌گردان‌های جدیدی ظاهر نشوند. بنابراین باید برخوردی منطقی و هوشیارانه نسبت به این تکنولوژی داشت. شاید چند سال دیگر Web3 زندگی ما را متحول کند؛ شاید هم مثل ده‌ها پدیده جذاب و پوشالی دیگر از یادها برود.
دیدگاه خود را ثبت کنید