آیا بلاکچین بدون رمزارز معنا دارد؟

فناوری بلاکچین معمولاً با ارزهای دیجیتال مرتبط است و شبکه بیت کوین، کاربرد شماره اول آن محسوب می‌شود. با این حال، بلاکچین در اصل یک دفتر کل توزیع‌شده است که میان شبکه‌ای از گره‌ها (node) به اشتراک گذاشته می‌شود. به این معنی که کاربردهای آن، فراتر از ارزهای دیجیتال است و تعداد زیادی از شرکت‌ها و سازمان‌ها، در حال حاضر بلاکچین را بدون ارزهای دیجیتال پذیرفته‌اند. اما آیا بلاکچین بدون رمزارز ممکن است؟ آیا می‌توان از بلاکچین بدون رمزارز استفاده کرد؟ فناوری بلاکچین به جز ارزهای دیجیتال، چه کاربردهای دیگری دارد؟ برای یافتن پاسخ این سؤال‌ها، با ما در ادامه این مطلب همراه باشید.

بلاکچین بدون رمزارز

یک بلاکچین بدون رمزارز، یک دفتر کل توزیع‌شده است که داده‌های مرتبط با توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT)، طرح‌های زنجیره تأمین، متاورس و موارد دیگر، را ذخیره می‌کند.

اگرچه بیت کوین (BTC) شناخته‌شده‌ترین کاربرد یک دفترکل غیرمتمرکز یا بلاکچین است، اما کاربردهای این فناوری طیف گسترده‌ای دارد. برای مثال، از آنجایی که بلاکچین امکان تسویه حساب پرداخت‌ها را بدون نیاز به بانک یا واسطه‌های دیگر فراهم می‌کند، می‌توان این فناوری را در خدمات مالی مختلف، از جمله پرداخت و حواله، دارایی‌های دیجیتال و پرداخت‌های آنلاین مورد استفاده قرار داد.

علاوه بر این، نسل بعدی سیستم‌های تعامل اینترنتی از جمله قراردادهای هوشمند، سیستم‌های تأیید اعتبار، خدمات عمومی، اینترنت اشیا (IoT) و خدمات امنیتی، از جمله کاربردهای امیدوارکننده فناوری بلاکچین هستند.

به این ترتیب، یک بلاکچین بدون رمزارز، به یک دفترکل توزیع‌شده اشاره دارد که وضعیت یک پایگاه داده مشترک در بین کاربران متعدد را پیگیری می‌کند. این پایگاه داده می‌تواند شامل تاریخچه تراکنش‌های ارز دیجیتال یا داده‌های محرمانه مربوط به رأی‌گیری در یک انتخابات باشد. لازم به ذکر است که پس از اضافه شدن اطلاعات به این پایگاه داده، نمی‌توان آنها را به‌روزرسانی یا حذف کرد.

بنابراین، بلاکچین تنها مربوط به ارزهای دیجیتال نیست. با این حال، این فناوری عمدتاً به ذخیره‌سازی غیرمتمرکز اطلاعات و اجماع دارایی‌های دیجیتالی می‌پردازد که می‌توانند ارز دیجیتال باشند یا نباشند. بنابراین، آیا بلاکچین برای هر چیزی قابل‌استفاده است؟

در حالت ایدئال، فناوری بلاکچین این پتانسیل را دارد که جایگزین آن دسته از مدل‌های تجاری شود که به اشخاص ثالث و سیستم‌های متمرکز متکی هستند. به عنوان مثال، توکن‌های NFT در اواخر سال ۲۰۱۷ در شبکه اتریوم معرفی شدند و یکی از نوآوری‌های تحول‌آفرین مبتنی بر بلاکچین -فراتر از ارزهای دیجیتال- هستند که بر مالکیت معنوی تأثیر می‌گذارند. با این حال، ضروری است که قبل از انجام هرگونه سرمایه‌گذاری، در مورد ریسک‌ها و فرصت‌های مرتبط با NFTها تحقیقات لازم و کافی را انجام دهید.

آیا بلاکچین برای کار کردن به ارز دیجیتال نیاز دارد؟

فقط بلاکچین‌های عمومی برای انجام عملکردهای خود به ارزهای دیجیتال نیاز دارند، در حالی که بلاکچین‌های خصوصی چنین نیستند.

شبکه‌های بلاکچینی در دو دسته اصلی عمومی و خصوصی قرار می‌گیرند. بلاکچین‌های عمومی بدون نیاز به مجوز (permissionless) هستند و به هر کسی اجازه می‌دهند که به شبکه بپیوندد و در بلاکچین مشارکت کند. در مقابل، بلاکچین‌های خصوصی غیرمتمرکز نیستند، بلکه شبکه‌های دعوتی هستند که توسط یک سازمان اداره می‌شوند.

بلاکچین‌های بدون نیاز به مجوز، در ازای انجام کاری به مشارکت‌کنندگان در شبکه پاداش می‌دهند. برای مثال، بلاکچین بیت ‌کوین این پاداش را به ماینرها و در ازای حل یک معمای پیچیده ریاضی پرداخت می‌کند. این پاداش که اغلب در قالب توکن بومی شبکه پرداخت می‌شود، انگیزه‌ای برای حفظ سیستم به‌ عنوان یک کل و به‌ ویژه، روشی برای دستیابی به اجماع است.

از آنجایی که بیت کوین در ازای استخراج به مشارکت‌کنندگان شبکه خود پاداش می‌دهد، هزاران رایانه در حال حاضر درگیر آن هستند. با حذف این پاداش‌ها، انگیزه کاربران برای اجرای یک گره و مشارکت در مکانیسم اجماع کاهش می‌یابد که این موضوع به نوبه خود، خطر سرقت آن ارز دیجیتال را افزایش می‌دهد.

از جمله بلاکچین‌های خصوصی می‌توان به هایپرلجر (Hyperledger) و کوردا (Corda) اشاره کرد. پروژه هایپرلجر توسط بنیاد لینوکس ایجاد شده و از بلاکچین‌های خصوصی برای ایجاد دفترهای کل توزیع‌شده برای پشتیبانی از تراکنش‌های تجاری محرمانه استفاده می‌کند. بلاکچین کوردا نیز که توسط کنسرسیوم R3 ایجاد شده، برای شرکت‌هایی طراحی شده است که می‌خواهند شبکه‌های توزیع‌شده و تعامل‌پذیر با تراکنش‌های خصوصی را توسعه دهند. در بلاکچین‌های خصوصی، نه الزامی وجود دارد و نه ارز دیجیتالی برای ایجاد انگیزه برای اعضای شبکه؛ چون این بلاکچین‌ها توسط شرکت‌های متمرکز مدیریت می‌شوند.

سرمایه‌گذاری در بلاکچین بدون رمزارز

هیچ راه مستقیمی برای سرمایه‌گذاری در بلاکچین وجود ندارد. با این حال، سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های مبتنی بر بلاکچین یکی از راه‌هایی است که از طریق آن می‌توانید بلاکچین را فراتر از سرمایه‌گذاری‌های رمزارزی کشف کنید.

صنعت بلاکچین فرصت‌های زیادی را ارائه می‌کند؛ چون کاربران و سازمان‌ها می‌خواهند رویه‌های شرکتی خود را تسهیل کنند، تراکنش‌ها را سرعت دهند، امنیت و شفافیت را بهبود بخشند و از بلاکچین به عنوان یک سرویس (BaaS) استفاده کنند. بنابراین، می‌توان در شرکت‌هایی مانند آی‌بی‌ام (IBM) یا مایکروسافت که BaaS را برای درک فناوری بلاکچین ارائه می‌دهند، سرمایه‌گذاری کرد.

علاوه بر این، شما می‌توانید سهام شرکتی را خریداری کنید که در حال توسعه راه‌حل‌های بلاکچینی است و به این ترتیب، بدون نیاز به خرید ارز دیجیتال، در این فناوری سرمایه‌گذاری کنید. این موضوع نشان می‌دهد که بلاکچین مزایای زیادی به جز پشتیبانی از ارزهای دیجیتال دارد.

زنجیره تأمین، یکی از حوزه‌هایی است که بلاکچین در آن تأثیر و نقش قابل‌توجهی دارد. برای مثال، شما می‌توانید سابقه تراکنش‌های یک محصول را در یک دفتر عمومی و غیرقابل تغییر ردیابی کنید. برای سرمایه‌گذاری در بلاکچین بدون رمزارز، می‌توان در شرکت‌هایی هم که در این زمینه‌ها کار می‌کنند، سرمایه‌گذاری کرد.

با این حال، اگر بخواهید در استارتاپ‌های مبتنی بر بلاکچین، چه به طور مستقیم چه به طور غیرمستقیم، سرمایه‌گذاری کنید، باید در مورد خطرات مربوط به آن مانند اشکالات فنی، هارد فورک یا خطاهای انسانی، تحقیقات لازم را انجام دهید. همچنین، هرگز بیش از آن چیزی را که می‌توانید از دست بدهید، در این حوزه سرمایه‌گذاری نکنید.

آیا قراردادهای هوشمند بدون بلاکچین می‎توانند وجود داشته باشند؟

فناوری بلاکچین برای اجرای قراردادهای هوشمند ضروری است؛ زیرا امکان انجام و اجرای توافقات خودکار را بدون دخالت شخص ثالث فراهم می‌کند.

مشابه قراردادهای هوشمند، سیستم‌های پایگاه داده می‌توانند دارای اجزای خوداجرایی مانند راه‌اندازها و رویه‌های ذخیره‌شده باشند. با این حال، آنها نمی‌توانند تغییرناپذیری را اعمال کنند؛ چون هر کسی که حقوق سرپرستی داشته باشد، می‌تواند هر تراکنش را خنثی و گزارش تراکنش‌ها و غیره را پاک کند؛ گویی که انگار هرگز اتفاق نیفتاده‌اند. در نتیجه، بلاکچین همیشه برای قراردادهای هوشمندی که باید ایمن و ضددستکاری باشند، مورد نیاز خواهد بود. متأسفانه، قراردادهای هوشمند پیچیده توسط بیت کوین، محبوب‌ترین ارز دیجیتال بازار، پشتیبانی نمی‌شوند.

بدون بلاکچین، هیچ فناوری معاصر دیگری امکان استفاده گسترده از قراردادهای هوشمند را فراهم نمی‌کند. با این وجود، قراردادهای هوشمند برای فراخوانی داده‌های خارج از زنجیره که در زمان‌های از پیش تعیین‌شده به دفترکل توزیع‌شده ارسال می‌شوند، به اوراکل‌های (oracle) بلاکچین نیاز دارند.

اوراکل‌ها راه ساده‌ای برای دسترسی به منابع خارج از زنجیره هستند، اما انجام این کار مستلزم آن است که طرفین قراردادی را با یک طرف جدید منعقد کنند که البته این موضوع هم می‌تواند مزایای غیرمتمرکز بودن قراردادهای هوشمند را تضعیف کند. علاوه بر این، این موضوع یک نقطه شکست احتمالی را هم ایجاد می‌کند. برای مثال، اوراکل ممکن است با نقص سیستم مواجه شود و در نتیجه، نتواند اطلاعات مورد نیاز را توزیع کند، داده‌های نادرست را ارائه دهد یا عملیات را متوقف کند. بنابراین، قبل از پذیرش گسترده‌تر، قراردادهای هوشمند باید این مشکلات را برطرف کنند.

خلاصه مطلب

در این مقاله، به بررسی و معرفی کاربردهای بلاکچین بدون رمزارز پرداختیم.

اگرچه ارزهای دیجیتال بیشتر سرفصل‌های مرتبط با بلاکچین را به خود اختصاص داده‌اند، اما پذیرش خود این فناوری به تنهایی نیز به سرعت در حال رشد است. شکی نیست که ما شاهد پذیرش گسترده فناوری‌ بلاکچین هستیم و تعداد شرکت‌هایی که این کار را انجام می‌دهند، روز به روز افزایش خواهد یافت. در واقع، بلاکچین در حال تبدیل شدن به یک ضرورت است؛ همان‌طور که وبسایت‌ها و حساب‌های تجاری در شبکه‌های اجتماعی زمانی چنین شدند.

بنابراین، فناوری بلاکچین می‌تواند به ایجاد انقلاب در چندین صنعت کمک کند، حتی اگر کمی بیش از یک دهه از عمر آن گذشته باشد. به همین دلیل، باید منتظر ماند و دید که برای جهانیان، بهترین اختراع ساتوشی ناکاموتو بیت کوین بوده است یا فناوری زیربنایی آن، بلاکچین!