مزایا و ریسک های استفاده از پل های بلاکچین چیست؟

ریسک های پل بلاکچین باعث شده تعداد زیادی از کاربران در مورد استفاده از این پلتفرم‌ها دچار تردید شوند. زمانی که اولین پل‌های زنجیره‌ای توسعه داده شد، همه کارشناسان از شروع دوره‌ای جدید در حوزه دیفای و بلاکچین خبر می‌دانند اما چالش‌ها و مشکلات متعدد باعث شد مزایای پل بلاکچین در سایه قرار بگیرد. در این مقاله به بررسی نقاط روشن و تاریک این فناوری می‌پردازیم تا با آگاهی بیشتری از پل‌های بلاکچین استفاده کنیم.

پل بلاکچین؛ پدیده‌ای جوان اما آینده‌دار

پل‌های زنجیره‌ای یکی از جدیدترین دستاوردهای صنعت بلاکچین محسوب می‌شود. محبوبیت این پل‌ها در مدت کوتاهی به شدت افزایش یافته است. مجموعه ارزش سرمایه بلوکه شده در پل‌های بلاکچین به میلیاردها دلار می‌رسد. هر چه استقبال مردم از برنامه‌های دیفای بیشتر می‌شود، تراکنش‌ها و سرمایه‌های موجود در پل‌های بلاکچین نیز افزایش پیدا می‌کند.

پل‌ها کمک می‌کنند تا نقل و انتقال دارایی‌ها بین شبکه‌های مختلف با سرعت بیشتر و هزینه کمتری انجام شود. با این حال باید ریسک های پل بلاکچین هم بررسی شود. استفاده از این پلتفرم‌ها خطراتی به همراه دارد. هک شدن پل ممکن است خسارت‌های میلیون دلاری ایجاد کند.

پل بلاکچین چیست؟

پل بلاکچین (cross chain bridges) یا پل زنجیره‌ای پروتکلی است که شبکه‌های مختلف بلاکچین را به یکدیگر متصل می‌کند. در نتیجه امکان انتقال دارایی (ارز دیجیتال، داده، NFT، قرارداد هوشمند و …) بین شبکه‌های گوناگون به وجود می‌آید.

تا چند سال پیش هیچ توسعه‌دهنده‌ای به ارتباط میان بلاکچین‌ها اهمیت نمی‌داد. یکی از نقاط ضعف فناوری بلاکچین، مستقل بودن شبکه‌ها و عدم امکان برقراری ارتباط با محیط خارجی است. سیستم‌های مالی سنتی همیشه تلاش می‌کنند تا ارتباطات با دنیای بیرونی را افزایش دهند. برای مثال پلتفرم ویزا (Visa) دائماً به دنبال همکاری و توسعه سرویس‌های خودش است. در نتیجه توسعه‌دهندگان بلاکچین نیز متوجه شدند به پلتفرم‌هایی برای اتصال شبکه‌ها به یکدیگر نیاز دارند.

پل‌های بلاکچین بستری را به وجود آوردند که نقل و انتقال داده و دارایی بین شبکه‌های مختلف تسهیل شود. پل‌های زنجیره‌ای از مکانیزم‌های مختلفی برای انتقال داده استفاده می‌کنند. «بلوکه کردن» و «توکن‌سوزی و ضرب توکن جدید» از جمله راهکارهای پل‌ها برای ارسال داده به شبکه‌های دیگر است.

پل‌های زنجیره‌ای چگونه کار می‌کنند؟

زمانی که سفارش انتقال ارز دیجیتال به شبکه دیگری را ثبت می‌کنید، پل بلاکچین فعالیتش را شروع می‌کند. در ابتدا توکن‌هایی مساوی با سفارش ثبت شده، در شبکه دوم ایجاد می‌شود. پس از آنکه توکن‌های در شبکه دوم به کیف پول شما واریز شد، توکن‌ها در شبکه اول از بین می‌روند. فرآیند بلوکه شدن نیز تقریباً همین روند را دارد. زمانی که شما توکن‌ها را به آدرس کیف پول در بلاکچین دوم ارسال می‌کنید، رمزارزها در شبکه اول بلوکه می‌شوند.

فرض کنید مقداری بیت کوین در کیف پول شما موجود است اما برای استفاده از امکانات یک برنامه دیفای به توکن BTC در شبکه اتریوم نیاز دارید. اگر ۲۰ بیت کوین به آدرس پل در بلاکچین بیت کوین ارسال کنید، ۲۰ توکن wBTC یا بیت کوین ضرب‌شده در بلاکچین اتریوم ایجاد می‌شود. این توکن‌ها با شبکه اتریوم سازگار هستند و به کیف پول شما منتقل می‌شوند.

حال اگر بخواهید بیت کوین‌های بلوکه‌شده را برداشت کنید، باید توکن‌های wBTC را به آدرسی در شبکه اتریوم ارسال کنید. در این حالت پل مربوطه بیت‌کوین‌های ضرب‌شده را دریافت و توکن BTC را به آدرس ولت شما در شبکه بیت کوین ارسال می‌کند.

محبوب ترین پل های بلاکچین عبارتند از:

• بلاکچین بایننس (Binance Chain Bridge)
• ترا (Terra Bridge)
• آربیتروم (Arbitrum)
• انی‌سواپ (Anyswap)
• پالیگان (Polygon)
• ایکس‌دای (xDAI)
• ایموتیبل ایکس (Immutable-X)

بررسی مزایای پل بلاکچین

پل بلاکچین یکی از بهترین ابزارها برای جابه‌جایی دارایی‌ها بین شبکه‌های مختلف است. به کمک Cross-Chain Bridges انتقال دارایی با سرعت بیشتری انجام می‌شود و امکان کسب درآمد از پلتفرم‌های مختلف فراهم خواهد شد. علاوه بر این، کاربران با جابه‌جایی بین شبکه‌ها و پلتفرم‌ها از برنامه‌های غیرمتمرکز گوناگونی استفاده می‌کنند و شاهد افزایش حجم تراکنش‌ها خواهیم بود. برای مثال به کمک پل بلاکچین می‌توان از پرداخت کارمزد گران شبکه اتریوم (gas) فرار کرد.

بررسی ریسک های پل بلاکچین

پل‌های بلاکچین جزو دستاوردهای جدید و پرچالش محسوب می‌شوند. آسیب‌پذیری‌های زیادی در پل‌ها وجود دارد و در ماه‌های گذشته اخبار زیادی در مورد کلاهبرداری و هک این پلتفرم‌ها شنیده شده است. در ادامه برخی از مهم‌ترین ریسک های پل بلاکچین را به طور مفصل بررسی می‌کنیم.

تمرکزگرایی

برخی از پل‌ها دچار تمرکزگرایی می‌شوند. معمولاً مدیریت این پلتفرم‌ها توسط یک فرد یا گروه محدودی از توسعه‌دهندگان انجام می‌شود. از جمله وظایف مدیران پل‌ها می‌توان به نگهداری از دارایی‌های بلوکه‌شده، ایجاد توکن‌های جدید، کنترل جامعه و تأیید تراکنش‌ها اشاره کرد. برای مثال پل بایننس یک نمونه از پلتفرم‌های متمرکز است. در چنین شرایطی کاربران و معامله‌گران باید به مدیران پل اعتماد کامل داشته باشند.

این فرآیند کاملاً برخلاف اصول اولیه صنعت بلاکچین و کریپتوکارنسی است. با این حال افراد زیادی به گردانندگان پل بایننس اعتماد دارند و از این پلتفرم یا بسترهای مشابه به راحتی استفاده می‌کنند. البته که مدیریت پل توسط شرکت بایننس باعث افزایش اعتبار و امنیت پلتفرم نیز خواهد شد.

نقدینگی کم

یکی دیگر از ریسک های پل بلاکچین نقدینگی ضعیف است. مبادله توکن‌ها در Cross-Chain Bridges همیشه سریع پردازش نمی‌شود. هر پل برای پردازش سریع تراکنش‌ها به استخرهای نقدینگی متنوعی در شبکه‌های مختلف نیاز دارد. بسیاری از پل‌های فعلی چنین امکاناتی را در اختیار ندارند و ممکن است در پردازش تراکنش‌ها دچار مشکل شوند. البته در میان پل‌های بلاکچین، پلتفرم‌های متمرکز نقدینگی بیشتری دارند و به همین دلیل عملکرد بهتری خواهند داشت.

آسیب‌پذیری‌های فنی

آسیب‌پذیری‌های فنی و باگ‌های نرم‌افزاری دیگر معضلی است که می‌تواند مزایای پل بلاکچین را بی‌اثر کند. این پل‌ها توسط قراردادهای هوشمند توسعه داده می‌شوند. این قراردادها باگ‌ها و معضلات زیادی دارند. برای انتقال ارز دیجیتال توسط پل بلاکچین مراحل مختلفی باید طی شود. ممکن است یک هکر در هر مرحله به پلتفرم حمله کند و بتواند مقدار قابل توجهی دارایی به سرقت ببرد.

برای مثال چندی پیش پل Wormhole هک شد و ۳۲۰ میلیون دلار از سرمایه کاربران به سرقت رفت. این پل که دو بلاکچین اتریوم و سولانا را به یکدیگر متصل می‌کند، دارای نقص در قراردادهای هوشمند بوده است. نتیجه این اتفاق به سرقت رفتن ۱۲۰ هزار توکن wETH بود. در یک اتفاق مشابه پل اتریومی BSC Qubit Finance نیز هک شد و ۸۰ میلیون دلار توکن BNB به کیف پول سارقان واریز شد.

خطر سانسور و کلاهبرداری

یکی دیگر از ریسک های پل بلاکچین خطر سانسور و کلاهبرداری است. ارزهای دیجیتال به وجود آمدند تا با سانسور و عدم شفافیت مبارزه کنند. بیشتر بلاکچین‌ها سوابق تراکنش‌ها را به صورت شفاف در اختیار کاربران قرار می‌دهند. فرض کنید از طریق یک پل بلاکچین، سفارشی برای انتقال دارایی ثبت کرده‌اید. توکن‌ها در شبکه اول توسط مدیران دریافت می‌شود اما به شبکه دوم منتقل نمی‌شوند. در این حالت دارایی شما از دست رفته است و هیچ راهی برای پیگیری انتقال وجود ندارد. چنین تراکنش‌هایی شفاف نیست و این گونه تخلف‌ها در هیچ بستری ثبت نخواهد شد. بنابراین پل‌ها می‌توانند دارایی‌های کاربران را در خاموشی به سرقت ببرند.

خلاصه مطلب

پل بلاکچین مزایای مختلفی دارد اما انتقال داده با استفاده از این پلتفرم‌ها بدون خطر نخواهد بود. ریسک های پل بلاکچین سبب شده افراد زیادی از کار کردن با این پلتفرم‌ها هراس داشته باشند. در ماه‌های گذشته خبرهای زیادی مبنی بر هک شدن پل‌ها منتشر شده است. هیچ کس منکر مزایای پل بلاکچین نیست اما هنوز راه زیادی برای تکامل این پلفترم‌ها در پیش است. با توجه به افزایش روزافزون محبوبیت برنامه‌های دیفای، قطعاً نیاز به وجود پل‌هایی امن، سریع و ارزان نیز بیشتر خواهد شد. باید دید توسعه‌دهندگان چه زمانی می‌توانند این نیاز را به طور کامل رفع کنند.