سیستم غیرمتمرکز IPFS چیست؟

سیستم غیرمتمرکز IPFS یکی از پروژه‌های جذاب وب ۳ است. این پروژه قصد دارد تحولات بزرگی در دنیای تکنولوژی ایجاد کند و قدرت‌ را از دست غول‌های سیلیکون ولی بگیرد. هدف اصلی این سیستم ارائه بستری غیرمتمرکز، امن و سریع برای ذخیره و بازیابی محتوا است. بستری که بتواند میزبان انواع اطلاعات باشد. برای آشنایی بیشتر با این پروژه جذاب همراه ما باشید.

خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!

تو صرافی ارز پلاس میتونی فقط با ۱۰ هزار تومان و با کارمزد صفر، همه ارزهای دیجیتال رو معامله کنی!

همین الان شروع کن

تبلیغات

سیستم غیرمتمرکز IPFS چیست؟

سیستم غیرمتمرکز IPFS یا Interplanetary File System یک پروتکل ابری همتا به همتا (P2P) است که می‌خواهد انقلابی در حوزه تکنولوژی ایجاد کند. به کمک این سیستم کاربران می‌توانند داده‌هایی مانند فایل‌ها، برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها را ذخیره‌سازی و آرشیو کنند. چشم‌انداز این پروژه ایجاد اَبَرکامپیوتری امن، مقاوم در برابر سانسور و تمرکززدا است.

مشکلات مربوط به بسترهای متمرکز

اینترنت فعلی نسبت به بسترهای ۱۵ یا ۲۰ سال پیش بسیار متمرکزتر شده است. زندگی روزمره و شغلی میلیاردها انسان در سراسر جهان به اینترنت وابسته است. شرکت‌های بزرگی مثل گوگل، فیس‌بوک، توییتر و … تسلط بسیار زیادی بر داده‌های کاربران دارند. در حوزه ذخیره‌سازی اطلاعات نیز مجموعه‌هایی مثل آمازون، گوگل، IBM و مایکروسافت کنترل بخش زیادی از بازار را در دست گرفته‌اند. این پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی قوانین حریم خصوصی را نقض می‌کنند و هیچ نیرویی نمی‌تواند آنها را محدود کند. در حالی که اطلاعات، بزرگ‌ترین سرمایه جهان امروز است، این شرکت‌ها دارایی عظیمی را به طور رایگان و شاید غیرقانونی در اختیار دارند و از آن برای مقاصد تجاری بهره می‌گیرند.

از طرفی دولت‌ها ابزارها و راهکارهای خاص خود را برای کنترل اینترنت در اختیار دارند. فیلتر، قطع یا محدود کردن دسترسی، مدیریت پهنای باند و … از جمله این راهکارها است. حالا شبکه غیرمتمرکز IPFS قصد دارد همه این مشکلات را حل کند.

شبکه غیرمتمرکز IPFS؛ بستری امن، سریع و دموکرات

شبکه غیرمتمرکز IPFS توسط شرکت پروتکل لبز توسعه یافته است. این سرویس غیرمتمرکز از تعداد زیادی کامپیوتر در نقاط مختلف جهان تشکیل شده است. این کامپیوترها به یکدیگر متصل می‌شوند و توان نرم‌افزاری و سخت‌افزاری خود را برای ذخیره‌سازی داده‌ها در اختیار شبکه قرار می‌دهند.

محتوای میزبانی‌شده در IPFS ممکن است فرمت‌ها و قالب‌های گوناگونی داشته باشد. وب‌سایت، فایل‌های صوتی و تصویری، اسناد، اپلیکیشن‌ها و … از جمله داده‌های قابل ذخیره در  IPFS‌ است. هر داده دارای یک لینک اختصاصی خواهد بود. کاربران با در اختیار داشتن این لینک و وارد کردن آن در آدرس‌بار مرورگر به اطلاعات دسترسی پیدا می‌کنند. در واقع این لینک نقش URL را خواهد داشت.

مانند شبکه‌های بلاکچین، نودهای پلتفرم غیرمتمرکز IPFS قدرت محاسباتی و ذخیره‌سازی خود را در اختیار شبکه اصلی قرار می‌دهند. هر نود ممکن است یک کامپیوتر ساده در نقطه‌ای دورافتاده باشد. بدین ترتیب هر قابلیتی که وب ۲ دارد را سیستم Interplanetary File System ارائه خواهد کرد اما یک تفاوت مهم وجود دارد: این بار همه چیز غیرمتمرکز است.

چرا از پلتفرم IPFS استفاده کنیم؟

شبکه IPFS مزیت‌ها و قابلیت‌های گوناگونی دارد. در درجه اول این سیستم می‌تواند باعث بهبود سرعت فرآیندهای ذخیره‌سازی و بازیابی داده‌ها شود. استفاده از پروتکل HTTP و مدیریت فرآیندها با الگوی P2P از جمله راهکارهای تیم توسعه این پروژه برای افزایش سرعت است.

توزیع داده‌ها روی نودهای مختلف و استفاده از الگوی همتا به همتا باعث تمرکززدایی این سیستم می‌شود. شاید بتوان گفت تا به امروز پروژه IPFS غیرمتمرکزترین پلتفرم برای مدیریت داده است. در چنین ساختاری هیچ نهاد، سازمان یا حکومتی نمی‌تواند فرآیندها را کنترل یا مدیریت کند.

در کنار این عوامل، رمزنگاری اطلاعات و تغییرناپذیر بودن داده‌ها سبب می‌شود امنیت شبکه تا حد بسیار زیادی ارتقا پیدا کند. هر فایلی که در IPFS ذخیره‌سازی می‌شود، هش اختصاصی خودش را خواهد داشت. هش مانند یک اثر انگشت است و برای هر فایل، منحصربه‌فرد خواهد بود. در نهایت، بهبود امنیت، سرعت و تمرکززدایی باعث افزایش بهره‌وری می‌شود.

سرویس IPFS چگونه کار می‌کند؟

زمانی که یک فایل را در سیستم غیرمتمرکز IPFS آپلود می‌کنید، شبکه آن را به قطعات کوچک‌تر تقسیم می‌کند. سپس قطعات کوچک‌تر به نودهای مختلف منتقل می‌شوند. هر فایل یک هش اختصاصی دارد و امکان تغییر آن وجود ندارد. به کمک این هش در زمان بازیابی فایل، داده‌ها از نودهای مختلف جمع‌آوری می‌شوند. بنابراین برای دسترسی مجدد به فایل، کافی است هش را در مرورگر سازگار با IPFS وارد کنید. تمام انتقال‌ها نیز به صورت همتا به همتا انجام می‌شود.

علاوه بر این، سیستم غیر متمرکز IPFS دارای یک راهکار نسخه‌سازی برای به‌روزرسانی و تغییر فایل‌ها است. به کمک این راهکار می‌توان نسخه‌های جدید را به فایل قبلی اضافه کرد. در نتیجه کاربران به تاریخچه‌ای از فایل مورد نظر دسترسی خواهند داشت.

چگونگی ذخیره فایل در IPFS

پلتفرم IPFS فایل‌ها را به قطعاتی ۲۵۶ کیلوبایتی تقسیم می‌کند. هر یک از این قطعات آبجکت (IPFS Objects) نام دارد. هر آبجکت دارای یک فایل حاوی لینک‌هایی است که تمام آبجکت‌ها را به هم متصل خواهد کرد.

شناسه هش هر فایل دارای ۲۴ کاراکتر است. این رشته کد را شناسه محتوا یا CID نیز می‌نامند. با وارد کردن این شناسه، شبکه هش را تأیید و فایل را بازیابی می‌کند. برخی فایل‌ها نیاز به دسترسی عمومی دارند. بنابراین شناسه آن در اختیار چند نفر قرار خواهد داشت. هر چه تعداد درخواست برای بازیابی بیشتر باشد، نودهای بیشتری مشغول پردازش اطلاعات فایل مورد نظر خواهند شد.

شبکه غیرمتمرکز IPFS به صورت دوره‌ای آبجکت‌های کش‌شده را از نودها حذف می‌کند. کاربران برای ذخیره دائمی داده‌ها و جلوگیری از حذف کش می‌توانند فایل مورد نظر را پین کنند.

نحوه استفاده از سیستم غیر متمرکز IPFS

برخی از مرورگرها از جمله Brave Browser و Opera از سیستم غیرمتمرکز IPFS پشتیبانی می‌کنند. بنابراین با کپی شناسه محتوا در آدرس‌بار این مرورگرها امکان دسترسی به فایل وجود دارد. برای دسترسی به فایل‌ها در مرورگرهای  Google Chrome یا Mozilla Firefox نیز باید از پلتفرم‌های عمومی مثل Cloudflare-IPFS و IPFS.io استفاده کرد.

نحوه اجرای یک نود در شبکه IPFS

برای مشارکت در فرآیندهای ذخیره‌سازی و پردازش داده‌ها در شبکه IPFS راهکارهای متنوعی وجود دارد اما ساده‌ترین راه، نصب نرم‌افزار IPFS Desktop است. این نرم‌افزار توسط Protocol Labs توسعه یافته و در سیستم‌عامل‌های ویندوز، مک و اوبونتو قابل اجرا است. استفاده از این نرم‌افزار نسبتاً آسان است و کاربران پس از پشت سر گذاشتن چند آموزش ساده می‌توانند وارد فرآیندهای سیستم غیرمتمرکز IPFS شوند. همچنین با استفاده از افزونه IPFS Companion در مرورگرهای Chrome، Edge، Firefox، Brave و Opera نیز می‌توان به نود پلتفرم IPFS تبدیل شد.

مشکلات و چالش‌های Interplanetary File System

سیستم غیرمتمرکز IPFS قابلیت‌های متنوعی مثل دموکراتیک بودن، افزایش امنیت، تمرکززدایی، مقاومت در برابر سانسور، سرعت بالا و … دارد اما در مواردی نیز باید بهبود پیدا کند. برای مثال این شبکه دارای یک موتور جست‌وجوی توانمند نیست. در واقع IPFS اینترنتی غیرمتمرکز است که گوگل یا بینگ (Bing.com) ندارد. این موضوع یک نقطه‌ضعف بزرگ برای این سیستم محسوب می‌شود.

از طرفی تمرکززدایی یک شمشیر دولبه است. سیستم‌های غیرمتمرکز ممکن است باعث بروز تهدیداتی جدی و خطرناک شوند. پولشویی، جرایم سایبری، معاملات غیرقانونی، تولید و انتشار محتوای غیراخلاقی، نقض کپی‌رایت، تجاوز به حریم خصوصی، آزاد و اذیت کودکان و … از جمله مهم‌ترین تهدیدات چنین پلتفرم‌هایی است. البته شرکت پروتکل لبز ادعا کرده است که به زودی راهکارهایی مناسب برای هر یک از این تهدیدات ارائه خواهد کرد.

خلاصه مطلب

سیستم غیرمتمرکز IPFS بستری برای ذخیره و بازیابی انواع مختلف فایل است. تیم توسعه این پروژه می‌خواهد بستری امن و سریع برای میزبانی داده‌ها ایجاد کند. گرچه اهداف و چشم‌انداز پروژه IPFS بسیار جاه‌طلبانه و دور از دسترس به نظر می‌رسند اما نمی‌توان تحقق آنها را غیرممکن دانست. اگر این پروژه بتواند مسیر صحیحی را طی کند، احتمالاً در سال‌های آینده به یکی از مهم‌ترین موضوعات حوزه تکنولوژی تبدیل می‌شود و دنیای میلیاردها انسان را دستخوش تغییراتی جدی خواهد کرد.