وب ۳ یا Web 3.0 چیست و چه مزایایی دارد؟

وب 3 که به‌ عنوان “Web3” یا “Web 3.0” نیز شناخته می‌شود، از جمله مفاهیمی است که اخیراً به گوش بسیاری از ما خورده است. به عبارت ساده، اینترنت نسل سوم به نسخه جدیدی از اینترنت در آینده اشاره دارد که با استفاده از پروتکل‌های غیرمتمرکز، میزان وابستگی به شرکت‌های بزرگ فناوری مانند یوتیوب، نتفلیکس و آمازون را کاهش می‌دهد. در ادامه تعریف دقیقی از وب 3 و اینکه چرا این‌قدر اهمیت پیدا کرده است را در اختیار شما قرار می‌دهیم.

وب 3 چیست؟

برای ارائه تعریفی دقیق از Web 3 بهتر است نگاهی کوتاه به تاریخچه اینترنت داشته باشیم. اولین نسخه اینترنت یا همان وب 1، در اواخر دهه 1990 معرفی شد که شامل مجموعه‌ای از لینک‌ها و صفحات بود. وب‌سایت‌هایی که با استفاده از وب 1 ایجاد می‌شدند، امکانات زیادی نداشتند. در واقع مطالعه مطالب در بستر اینترنت و انتشار محتوا برای کاربران، تنها کاربرد وب‌سایت‌هایی بود که از این طریق ایجاد شده بودند.

وب 2، نسل بعدی اینترنت با هدف بهبود عملکرد سایت‌ها و تعاملی بودن آنها ایجاد شد. از نظر افراد بسیاری، وب 2، نسخه خواندن و نوشتن است که به کاربران علاوه بر مشاهده محتوا، امکان ویرایش آنها را هم می‌دهد. این نسخه از اینترنت به مردم این امکان را می‌داد که نه‌تنها از محتواها استفاده کنند، بلکه محتوای خود را ایجاد و در وبلاگ‌هایی مانند Tumblr، انجمن‌های اینترنتی و Marketplace هایی مانند Craigslist منتشر کنند. بعد از مدتی، ظهور پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی از جمله فیسبوک، توییتر و اینستاگرام، فرآیند اشتراک‌گذاری محتوا را به مرحله جدیدی رساند.

اما چندی پیش، هم‌زمان با افزایش جذابیت شبکه‌های اجتماعی، مردم متوجه میزان دسترسی غول‌های فناوری همچون فیسبوک به اطلاعات شخصی‌شان شدند؛ داده‌هایی که این پلتفرم‌ها را برای انجام تبلیغات و اجرای کمپین‌های بازاریابی، ایدئال می‌کردند. فیسبوک یکی از شبکه‌هایی است که بارها به دلیل نقض قوانین حفظ حریم خصوصی داده‌ها مورد اتهام قرار گرفته است و در سال 2019، به میزان 5 میلیارد دلار جریمه شد؛ بیشترین مقدار جریمه‌ای که تا کنون کمیسیون تجارت فدرال (FTC) تعیین کرده است.

اینترنت نسل سوم (Web 3.0) نسخه‌ای از اینترنت است که علاوه بر قابلیت خواندن و نوشتن، امکان کنترل بیشتر بر داده‌ها را نیز در اختیار کاربران قرار می‌دهد. با استفاده از این قابلیت جدید، افراد دیگر مشتری محصولات و خدمات شرکت‌های واسط نیستند و در واقع صاحب سهام هستند. اما منظور از سهام چیست؟

در Web 3 توکن‌ها و ارزهای دیجیتال نشان‌دهنده مالکیت شبکه‌های غیرمتمرکز معروف به بلاکچین هستند. نکته حائز اهمیت این است که داشتن سهام بیشتر در وب 3، قدرت بیشتری به شما می‌دهد. به‌ عنوان‌ مثال، افرادی که در اینترنت نسل سوم، توکن حکمرانی دارند، می‌توانند با استفاده از دارایی خود در خصوص آینده مثلاً یک پروتکل وام‌دهی غیرمتمرکز، نظر و رأی دهند. در واقع با استفاده از وب 3، این سهام‌داران و سرمایه‌گذاران هستند که تصمیم می‌گیرند چه چیزی در اینترنت اتفاق بیفتد. این در حالی است که در حال حاضر، توییتر، فیسبوک، گوگل و تعداد کمی از شرکت‌های دیگر، تسلط زیادی بر کنترل شرایط کلی موجود در اینترنت دارند.

کاربرد وب 3 چیست؟

مهم‌ترین قابلیت Web 3 اجرای ساختارهای غیرمتمرکز برای ارائه انواع خدمات آنلاین است. در این فضا می‌توان هر چیزی را توکنیزه کرد؛ خواه یک میم، یک اثر هنری، محتوای شبکه‌های اجتماعی یا بلیت یک وبینار باشد.

اینترنت نسل سوم، تغییر بزرگی در صنعت بازی ایجاد خواهد کرد. تا کنون گیمرهای زیادی که از این طریق کسب درآمد دارند، در خصوص باگ‌های موجود در بسیاری از بازی‌ها شکایت کرده‌اند.

در حال حاضر شرکت‌های بزرگ وب 2، مانند متا و یوبی سافت، در حال ایجاد دنیای مجازی هستند که وب 3  بخشی از آن را پشتیبانی می‌کند. علاوه بر این، توکن‌های غیرقابل تعویض یا توکن NFT نقش بزرگی در شکل‌دهی مجدد صنعت بازی خواهند داشت و به گیمرها اجازه می‌دهند تا مالک دائمی و غیرقابل‌تغییر اقلامی باشند که به دست می‌آورند.

چالش اصلی اینترنت نسل سوم چیست؟

مهم‌ترین چالش مطرح در خصوص وب 3، نحوه عملکرد آن برخلاف چیزی است که ادعا می‌کند! منتقدان معتقدند که در اینترنت نسل سوم نیز مالکیت بر شبکه‌های بلاکچین به طور مساوی توزیع نمی‌شود، بلکه در اختیار سهام‌داران اولیه و سرمایه‌گذاران متمرکز قرار دارد. با این‌ حال به نظر می‌رسد که این مفهوم پتانسیل زیادی دارد؛ اما هنوز مشخص نیست که چه موقع در آینده و به‌ درستی راه‌اندازی می‌شود.

سخن پایانی

وب 3 یا اینترنت نسل سوم، مفهوم جدیدی است که با هدف غیرمتمرکزسازی و کاهش میزان کنترل شرکت‌های فناوری بزرگ روی اطلاعات کاربران، ایجاد شده است. در Web 3 همه چیز قابلیت توکنیزه شدن خواهد داشت و کاربران می‌توانند با استفاده از توکن یا ارزهای دیجیتال، در خصوص نحوه اجرای خدمات مختلف رأی و نظر بدهند. اما چالشی که در خصوص وب 3 وجود دارد این است که آیا باز هم در این شبکه، کاربران با میزان سرمایه‌گذاری بیشتر، کنترل بیشتری روی روند پیشرفت امور خواهند داشت یا نه. مسئله‌ای که در آینده‌ای نه چندان مشخص، پاسخ آن را خواهیم یافت.