تاثیر متاورس بر زندگی کودکان چیست؟

تا امروز به تاثیر متاورس بر زندگی کودکان فکر کرده‌اید؟ این پدیده تکنولوژیک می‌تواند انقلابی در تربیت اجتماعی و رشد کودکان به وجود آورد. استفاده درست از متاورس می‌تواند راه‌حل مشکلات زیادی باشد و از طرفی کاربری نادرست آن می‌تواند مشکلات بسیار بزرگی ایجاد کند. برای شناخت فواید و مضرات متاورس برای کودکان تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

متاورس چیست؟

متاورس یک دنیای مجازی است که امکانات و سرویس‌های مختلفی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. اصطلاح متاورس (Metaverse) توسط نیل استفنسون، نویسنده رمان‌های علمی-تخیلی، مطرح شد. او قصد داشت دنیایی را تصویرسازی کند که به کمک اینترنت و کامپیوتر امکانات جذابی برای مردمان تمام کشورها به وجود می‌آورد.

متاورسی که امروز وجود دارد، چندان دور از تفکرات استفنسون نیست. در حال حاضر شما می‌توانید وارد دنیای Metaverse شوید و به کمک فناوری‌های مختلفی مثل واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) تجربه‌های بی‌نظیری از زندگی در جهانی دیگر به دست آورید.

متاورس یک فرصت بی‌پایان برای بچه‌ها محسوب می‌شود. آنها می‌توانند در این محیط مشغول معاشرت، یادگیری و کشف حقایق شوند. از همه مهم‌تر بچه‌ها به کمک متاورس می‌توانند اتفاقات گوناگونی را تجربه کنند. برای مثال پلتفرم Minecraft از متاورس جهت برگزاری کلاس برای کودکان و آموزش فرهنگ‌های مختلف استفاده می‌کند.

کودکان می‌توانند از کاربردهای متنوع Metaverse بهره ببرند. بازی‌های آنلاین، کلاس‌های مجازی، برنامه‌های سرگرمی و … از جمله امکانات متاورس برای کودکان است. با این حال نمی‌توان معایب و خطرهای بالقوه این فناوری برای کودکان را کتمان کرد. یک کودک ممکن است به راحتی در معرض آزار و اذیت‌های سایبری قرار بگیرد. اینجا است که نقش خانواده و مربیان اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند.

نگاهی عمیق‌تر به تاثیر متاورس بر زندگی کودکان

تحقیقات اولیه نشان می‌دهد تاثیر متاورس بر زندگی کودکان چندان امیدوارکننده نیست. با وجود مزیت‌های فراوان، اما مشکلاتی مانند افسردگی، آسیب رساندن به خود و دیگران، کاهش سلامت روانی و … از جمله مضرات متاورس برای کودکان است.

نمی‌توان گفت این مشکل مربوط به ماهیت Metaverse است. این فناوری جایگاه ویژه‌ای در قرن ۲۱ پیدا خواهد کرد و فرصت‌های بزرگی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بر اساس تحقیقات دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، بازی‌های متاورسی که با فناوری واقعیت مجازی اجرا می‌شوند، نقشی مؤثر در ایجاد همدلی و افزایش سلامت روان دارند؛ البته اگر به درستی مورد استفاده قرار بگیرند!

مشکل اینجا است که بسیاری از شرکت‌ها به کمک رسانه‌های اجتماعی، جوی مخرب و ناامن برای متاورس ایجاد کرده‌اند. اتفاقاً این شرکت‌ها در خط مقدم توسعه دنیای Metaverse نیز هستند و نقش پررنگی در افزایش محبوبیت این جهان مجازی دارند. به همین دلیل نگرانی‌هایی از بابت مشکلات روحی ناشی از استفاده بیش از حد یا نادرست از متاورس به وجود آمده است. مشکلاتی که ممکن است یک فرد را به حد خودکشی برساند!

فواید و مضرات متاورس برای کودکان

برای بررسی فواید و مضرات متاورس برای کودکان باید نگاهی عادلانه و دقیق به ابعاد مختلف این پدیده داشت.

مزایا

مهم‌ترین مزیت متاورس برای کودکان، سرویس‌های آموزشی است. به کمک این فناوری می‌توان مفاهیم انتزاعی و غیرواقعی زیادی را خلق کرد تا فرآیند آموزش جذاب‌تر و کارآمدتر باشد. متاورس به کودکان کمک می‌کند به جای خواندن مطالب تئوری، فرصتی برای تجربه پدیده‌ها و اتفاقات داشته باشند. بدین ترتیب آنها دنیای پیرامونی خود را بهتر درک می‌کنند.

علاوه بر آموزش، Metaverse باعث تقویت مهارت‌های اجتماعی کودکان می‌شود. به کمک این دنیای مجازی می‌توان محیطی امن و کنترل‌شده برای کودکان به وجود آورد تا با هم‌سن‌های خود به بازی و تفریح بپردازند. در چنین محیط‌هایی هوش اجتماعی و خلاقیت کودکان رشد خواهد کرد.

در آخر می‌توان گفت که متاورس بستری سرگرم‌کننده برای کودکان است. والدین همیشه به دنبال سرگرمی‌های جذاب، مفید و سالم برای کودکان هستند. متاورس می‌تواند این خلأ را پر کند و محیطی امن برای اوقات فراغت کودکان باشد. این امر به شرطی محقق خواهد شد که والدین درک کامل و درستی از Metaverse و خطرات احتمالی آن داشته باشند.

معایب

یکی از اصلی‌ترین مضرات متاورس برای کودکان آزار و اذیت‌های اینترنتی است. این موضوع به یک نگرانی جدی تبدیل شده است. کوچک‌ترین اتفاق بدی در دوران کودکی می‌تواند منجر به یک مشکل بزرگ در ادامه مسیر زندگی شود. متأسفانه در این محیط انتشار محتوای مبتذل، خشن و غیراخلاقی کار چندان سختی نیست!

علاوه بر این، متاورس می‌تواند اعتیادآور باشد. همان طور که بازی‌های کامپیوتری، موبایل، شبکه‌های اجتماعی و … مخدرهای نوین ده‌های گذشته هستند، جذابیت‌ها و سرگرمی‌های متنوع متاورس نیز می‌تواند یک موضوع اعتیادآور برای کودکان و نوجوانان باشد.

چالش‌های مربوط به حفظ حریم خصوصی، معضل دیگر دنیای Metaverse است. بچه‌ها درک درستی از حریم خصوصی ندارند و ممکن است مشکلاتی برای آنها در این بستر ایجاد شود. بسیاری از کلاهبرداری‌ها از طریق تخلیه اطلاعاتی کودکان صورت می‌گیرد.

از همه اینها که بگذریم، استفاده بیش از حد یا نادرست از Metaverse سبب مشکلات فیزیولوژیک خواهد شد. برای مثال هدست‌های VR می‌توانند زمینه‌ساز مشکلاتی مانند سرگیجه، حالت تهوع، سردرد، گردن‌ درد و … شود.

چگونه از کودکان و نوجوانان در متاورس محافظت کنیم؟

پس از بررسی تاثیر متاورس بر زندگی کودکان حال باید به سراغ راهکارهای حفاظت از فرزندانمان برویم. این موضوع یک مسئولیت مشترک است که والدین بیشترین سهم را از آن دارند.

متاورس مانند هر پدیده دیگری معایب و مزایایی دارد. والدین باید آگاهی کامل و درستی از این پدیده علمی و ویژگی‌هایش به دست آورند تا بتوانند بهترین تدابیر را برای محافظت از فرزندانشان پیدا کنند. از همان ابتدا والدین باید فعالیت‌های فرزندشان در Metaverse را زیر نظر بگیرند و از دسترسی کودک به بسترهای کاملاً آزاد جلوگیری کنند. در حقیقت دسترسی کودکان باید محدود باشد و والدین دائماً محتوای مشاهده‌شده را بررسی کنند.

پدر و مادر باید دستورالعمل‌ها و راهکارهای روشنی برای استفاده از Metaverse داشته باشند. بدین ترتیب می‌توان از این بستر برای تقویت مهارت‌ها و سرگرم شدن کودک استفاده کرد. مراقبت و راهنمایی والدین باید همواره همراه کودکان باشد.

والدین باید به یاد داشته باشند که ایجاد تعادل بین دنیای مجازی و واقعی اهمیت بسیار زیادی دارد. متاورس فقط بخشی از زندگی کودک یا افراد جامعه است و همچنان تجربه‌های واقعی از اهمیت بالایی برخوردارند. کودکان هنوز هم باید به بیرون از خانه بروند و با موجودات و انسان‌های حقیقی در تعامل باشند.

شرکت‌های فعال در حوزه فناوری و Metaverse نیز باید سهم خود را در محافظت از سلامت جسمی و روانی کودکان ایفا کنند. اگر چه ممکن است منافع شرکت‌ها با والدین و کودکان در تضاد باشد اما هرچه این فاصله کمتر شود، می‌توان بیشتر به آینده امیدوار بود. شاید نمی‌توان انتظار داشت که والدین مسیر کاری شرکت‌های فناوری را مشخص کنند اما نظارت آنها بر محتوای تولیدشده توسط این شرکت‌ها باعث کاهش خطرهای احتمالی خواهد شد.

والدین باید محصولات نامناسب را شناسایی کنند و نهادهای قانونی و اجتماعی را در جریان امور قرار دهند. همچنین باید در مقابل رفتارهای نامناسب کودکان در اثر استفاده از فناوری‌های متاورسی هوشیار باشند و هر گونه معضلی را سریع گزارش کنند. علاوه بر این، اقدامات امنیتی سایبری مانند نصب آنتی‌ویروس‌ها، رمزگذاری پلتفرم‌ها و استفاده از دستگاه‌های مناسب باید مد نظر قرار گیرد.

خلاصه مطلب

تاثیر متاورس بر زندگی کودکان می‌تواند بسیار عمیق باشد. این فناوری مزیت‌ها و معایب مختلفی دارد. والدین در کنار شرکت‌های تولید‌کننده محصولات، نهادهای قانونی و اجتماعی و البته فعالان مدنی وظیفه مقابله با مضرات متاورس برای کودکان را دارند. این امیدواری وجود دارد که با همکاری افراد و نهادهای ذکرشده، Metaverse به محیطی امن، سرگرم‌کننده، سالم و مفید برای کودکان و نوجوانان تبدیل شود. بشر در مقابل تکنولوژی راه فراری ندارد؛ پس بهتر است هر چه زودتر تعامل صحیح با محصولات تکنولوژیک را فرا بگیرد.