فهرست مطالب
در بهار ۲۰۲۱ همه از بیت کوین به عنوان جایگزینی برای طلا و دلار یاد می‌کردند اما این روزها پس از سقوط شدید قیمت این رمزارز، فرضیه پانزی بودن بیت کوین دوباره مطرح شده است. گرچه افراد کمی چنین فرضیه‌ای را قبول دارند اما باید مشخصات یک پروژه پانزی را با BTC مقایسه کرد تا با خیالی آسوده‌تر به سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها ادامه داد.
فرضیه قدیمی و جنجالی پانزی بودن بیت کوین
طرح‌های پانزی به پروژه‌هایی گفته می‌شود که با مقاصد کلاهبرداری طراحی و اجرا می‌شوند. در این پروژه‌ها از دارایی سرمایه‌گذاران جدید برای اعطای پاداش به سرمایه‌گذاران قبلی استفاده می‌شود. چنین پروژه‌هایی هیچ کاربرد یا منبع درآمدی ندارند.
مدت‌ها است ادعای پانزی بودن بیت کوین مطرح شده است. با اینکه در سال‌های گذشته BTC اعتبار بسیار زیادی پیدا کرده اما هنوز هم برخی معتقدند این پروژه یک طرح پانزی است.
از همان ابتدا این تصور وجود داشت که BTC هیچ کاربرد خاصی ندارد و شبکه بیت کوین هیچ کار خاصی انجام نمی‌دهد. بنابراین تنها عامل افزایش قیمت این دارایی، رشد تقاضا برای خرید توکن‌های BTC است.
طرح پانزی چیست؟
همان‌طور که ذکر شد، طرح‌های پانزی هیچ کاربردی ندارند و صرفاً دارایی‌ها را بین کاربران رد و بدل می‌کنند. پانزی نام یکی از تبهکاران بزرگ دهه ۱۹۲۰ است. چارلز پانزی (Charles Ponzi) توانست تعداد زیادی از سرمایه‌گذاران را فریب دهد و دارایی‌های آنان را تصاحب کند. او به سرمایه‌گذاران وعده درآمد و پاداش‌های هنگفت می‌داد.
فرض کنید شما یکی از شرکت‌کنندگان اولیه طرح‌های پانزی هستید و ۵۰۰ دلار به پروژه تزریق کرده‌اید. طراح پروژه وعده سود سالانه (APY) ۲۰ درصد را به شما داده است. او با استفاده از سرمایه شما پاداش‌های شرکت‌کنندگان دیگر را می‌دهد و پس از جذب سرمایه‌گذاران جدید، پاداش‌هایی را برای شما واریز می‌کند. در چنین فرآیندی هیچ ارزشی آفریده نشده و هیچ پول جدیدی ساخته نمی‌شود. در نهایت ۵۰۰ دلار شما پس از مدت کوتاهی ناپدید خواهد شد و خبری هم از طراح و مجری پروژه نخواهد بود.
مشهورترین پروژه پانزی در دنیای کریپتو، وان کوین (OneCoin) است. این ارز دیجیتال هیچ پشتوانه، کاربرد یا هدفی نداشت اما توانست بیش از ۴ میلیارد دلار سرمایه جذب کند. روجا ایگناتوا (Ruja Ignatova) مغز متفکر این پروژه کلاهبرداری بود که سال‌ها است ناپدید شده است.
مقایسه پروژه‌های پانزی و بیت کوین
ساده‌ترین راه برای بررسی فرضیه پانزی بودن بیت کوین مطالعه توصیه‌های کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا (SEC) در مورد طرح‌های پانزی است.
بازدهی بالا با ریسک کم یا بدون ریسک
بیت کوین در سال‌های گذشته بازدهی زیادی داشته است اما برخی تصور می‌کنند سرمایه‌گذاری در BTC ریسک کمی دارد یا اصلاً بدون ریسک است. اگر ۵ سال پیش روی Bitcoin سرمایه‌گذاری می‌کردید، دارایی شما تا امروز ۷۰۰ درصد رشد کرده بود. با این حال هنوز ابهامات زیادی در مورد این رمزارز وجود دارد. در طول یک سال گذشته نیز شاهد افت حدود ۶۰ درصدی قیمت BTC بوده‌ایم.
بازدهی ثابت و غیرمنطقی
اگر بیت کوین یک طرح پانزی بود باید پاداش‌هایی به طور متناوب به کیف پول سرمایه‌گذاران واریز می‌شد. بیت کوین هیچ پاداش یا درآمد ثابتی را به سرمایه‌گذاران وعده نمی‌دهد. قیمت این رمزارز دائماً در نوسان است و ممکن است برای مدت‌ها روندی نزولی را در پیش بگیرید. بنابراین خبری از درآمد یا پاداش تضمین‌شده و ثابت نیست.
پلتفرم‌هایی توسعه یافته‌اند که در ازای سپرده‌گذاری Bitcoin سودهای سالانه قابل‌توجهی پرداخت می‌کنند. احتمال پانزی بودن چنین پلتفرم‌هایی وجود دارد اما این موضوع ارتباطی با ماهیت ارز دیجیتال BTC ندارد. برای درک بهتر این قضیه تصور کنید فردی با وعده ارائه سودهای هنگفت، دلارهای سرمایه‌گذاران را دریافت می‌کند. این فرد ممکن است تمام دلارها را تصاحب و در آخر فرار کند. گرچه سرمایه‌گذاران دلارهای خود را از دست داده‌اند اما این عمل مجرمانه ربطی به ماهیت دلار ندارد.
پروژه‌های بدون مجوز و ناشناس
سازمان SEC اعلام کرده است طرح‌های پانزی معمولاً در این سازمان یا سایر نهادهای قانونی و دولتی ثبت نمی‌شوند. در بازار کریپتو خبری از احراز هویت، ثبت قانونی و فرایندهای نظارتی نیست. تعداد بسیار کمی از رمزارزها پروژه‌های خود را در سازمان SEC ثبت کرده‌اند. اکثر ارزهای دیجیتال توسط کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) مدیریت می‌شوند. بنابراین بعید نیست در چنین بازاری شاهد توسعه پروژه‌های پانزی باشیم.
بسیاری از صرافی‌های رمزارزی هیچ مجوزی ندارند. با این حال برخی پلتفرم‌های معاملاتی تلاش می‌کنند که مجوزهای قانونی را به دست آورند و در چهارچوب قوانین و دستورالعمل‌های دولت‌ها فعالیت کنند. چنین شرکت‌هایی مورد تأیید سازمان SEC نیستند اما نمی‌توان فعالیت‌های آنها را کاملاً غیرقانونی تلقی کرد.
پروژه‌های پرریسک با طرح‌های پانزی تفاوت دارند
بسیاری از سرمایه‌گذاران بازار ارزهای دیجیتال در سال گذشته برای اولین بار رمزارز خریداری کرده‌اند. تعداد زیادی از آنها تا امروز خسارت‌های سنگینی را تجربه کرده‌اند. قیمت برخی رمزارزها تا ۹۰ درصد کاهش یافته است. به همین دلیل برخی تازه‌واردها ادعای پانزی بودن Bitcoin را باور کرده‌اند. گرچه احساسات آنها قابل درک است اما نمی‌توان روند یک سال گذشته را معیاری برای تصمیم‌گیری در مورد BTC و سایر رمزرازها قرار داد.
پانزی بودن بیت کوین بسیار بعید به نظر می‌رسد. اگر این رمزارز یک پروژه پانزی بود باید سود حاصل از کلاهبرداری به کیف پول یا حساب مجرمان واریز می‌شد. بیت کوین به صورت غیرمتمرکز اداره می‌شود و هیچ واسطه‌ای در این شبکه وجود ندارد. تمرکززدایی یکی از اصلی‌ترین علت‌ها برای رد ادعای پانزی بودن BTC است. پروژه‌ای که توسط هیچ شخصی کنترل یا مدیریت نمی‌شود، بسیار بعید است که یک طرح پانزی باشد.
باید تفاوت‌های سرمایه‌گذاری با ریسک بالا و پروژه‌های پانزی را درک کرد. خرید BTC ممکن است ریسک زیادی به همراه داشته باشد اما این به معنای کلاهبرداری از سرمایه‌گذاران نیست. نوسان‌های قیمت Bitcoin زیاد است و شاید سرمایه‌گذاران در بازه‌های زمانی مختلف سود و زیان‌های قابل‌توجهی را تجربه کنند. در آخر باید گفت که ساتوشی ناکاموتو، توسعه‌دهنده بیت کوین، هویت ناشناسی دارد اما فعالیت‌های او اصلاً شبیه اقدامات چارلز پانزی نیست.
بررسی پانزی بودن بیت کوین
افرادی که در بازار ارزهای دیجیتال و مخصوصاً بیت کوین سرمایه‌گذاری می‌کنند، امیدوارند قیمت این دارایی افزایش یابد و در آینده سود زیادی به دست آورند. برخی بیت کوین را طلای دیجیتال می‌نامند و برخی دیگر معتقدند به زودی BTC به مهم‌ترین ارز اینترنتی تبدیل خواهد شد. هیچ کس از آینده پادشاه ارزهای دیجیتال خبر ندارد. ممکن است BTC رکوردهای خارق‌العاده‌ای را در ماه‌های آینده ثبت کند و در طرف مقابل بعید نیست ارزش این رمزارز تا مرز ۱۰ هزار دلار نیز کاهش یابد.
بیت کوین یک دارایی دیجیتال و پرریسک است. نمی‌توان به راحتی حرکات نمودار BTC/USD را پیش‌بینی کرد. چالش‌هایی مثل سخت‌گیری دولت‌ها، جرایم اینترنتی، پولشویی، عدم پذیرش مردم و … ممکن است آینده این رمزارز را به سمت نابودی سوق دهد.
قیمت Bitcoin در یک سال گذشته روند ناامید‌کننده‌ای داشته است. عده‌ای معتقدند زمستان دیگری در بازار رمزارزها شروع شده است. با این حال این موضوعات دلیلی برای پانزی بودن بیت کوین نیستند.
خلاصه مطلب
تقریباً واضح است که پانزی بودن بیت کوین فرضیه‌ای غلط و احساسی است. به نظر می‌رسد افرادی که در بازار ارزهای دیجیتال خسارت مالی دیده‌اند یا از همان ابتدا نسبت به رمزارزها بدبین بوده‌اند، چنین فرضیاتی را مطرح می‌کنند. بیت کوین در طول سال‌های گذشته اعتبار زیادی به دست آورده و حالا بخش عظیمی از حجم بازار کریپتو را به خود اختصاص داده است. اگر دلایل علمی و منطقی به شما ثابت نکرد که پانزی بودن Bitcoin یک گزاره غلط است، بهتر است منتظر رکوردهای قیمتی جدید BTC در آینده‌ای نزدیک باشید.
دیدگاه خود را ثبت کنید