مزایا و معایب کوین های غیرقابل ردیابی چیست؟

کوین های غیرقابل ردیابی در سال‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده‌اند. در حالی که تا چند سال پیش تصور می‌شد تمام رمزارزها خصوصی و غیرقابل ردیابی هستند اما به مرور زمان مشخص شد امکان پیگیری اطلاعات تراکنش‌های بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال وجود دارد. در این مقاله به بررسی مزایا و معایب کوین های غیرقابل ردیابی می‌پردازیم و برخی از بهترین نمونه‌ها را معرفی خواهیم کرد.

توکن‌های خصوصی یا کوین های غیرقابل ردیابی چیست؟

بیت کوین هیچ گاه یک ارز دیجیتال کاملا خصوصی نبوده است. آدرس‌های BTC را می‌توان با استفاده از سرویس‌های مختلفی مثل CipherTrace، Chainalysis و Crystal ردیابی کرد. اگر IP یا سایر اطلاعات کاربران با استفاده از آدرس BTC شناخته می‌شود، پس همچنان حریم خصوصی کاربران در معرض خطر است.

تاریخچه تراکنش‌های کریپتو در دسترس عموم کاربران قرار دارد. بنابراین اگر آدرس کیف پول کاربری را در اختیار داشته باشید، می‌توانید تراکنش‌های او را ردیابی کنید. گرچه این آدرس‌ها به صورت رشته کاراکتر است اما راه‌هایی برای افشای اطلاعات وجود دارد.

با اینکه در ابتدا همه تصور می‌کنند رمزارزها دارایی‌هایی کاملاً خصوصی هستند اما حالا شک و تردیدهایی به وجود آمده است. داده‌های دفتر کل بلاکچین در دسترس عموم مردم قرار دارد و به همین دلیل برخی توسعه‌دهندگان به فکر طراحی کوین های غیرقابل ردیابی افتاده‌اند. آدرس این رمزارزها برای عموم قابل مشاهده نیست و به همین دلیل امنیت و سطح حریم خصوصی بیشتری در مقابل بیت کوین یا آلت کوین‌های قدیمی دارد. فراموش نکنیم که هدف کریپتوکارنسی از همان ابتدا ایجاد اکوسیستمی همتا به همتا و غیرمتمرکز با بالاترین سطح حریم خصوصی بوده است.

توکن غیرقابل ردیابی چطور توسعه می‌یابد؟

یکی از مکانیزم‌هایی فناوری بلاکچین برای افزایش سطح حریم خصوصی و تمرکززدایی، الگوریتم اثبات کار (PoW) است. به کمک این الگوریتم می‌توان تراکنش‌های دانش صفر (zero-knowledge) انجام داد. چنین تراکنش‌هایی قابل ردیابی نیستند. البته این الگوریتم نقطه‌ضعف‌هایی هم دارد. هزینه بالای تأمین تجهیزات و نیاز پردازشی بسیار زیاد مهم‌ترین معایب الگوی اثبات کار است.

امضای حلقوی (Ring signature) یکی دیگر از راهکارها برای انجام معاملات امن یا اصطلاحاً تراکنش‌های دانش صفر است. با استفاده از این الگوریتم دانش صفر تمام تراکنش‌های شبکه با هم ترکیب می‌شوند و دیگر هیچ شخصی نمی‌تواند آدرس‌ها یا معاملات را پیگیری کند.

روش دیگری که می‌توان از آن برای راه‌اندازی الگوریتم دانش صفر استفاده کرد، آدرس‌های مخفی (stealth addresses) است. در این الگو فقط فرستنده به آدرس گیرنده دسترسی خواهد داشت. از بین ارزهای دیجیتالی که بالاترین سطح حریم خصوصی را دارند می‌توان به زی‌کش (Zcash) اشاره کرد. توسعه‌دهندگان این رمزارز هر روز راهکارهای جدیدی برای انجام تراکنش‌های دانش صفر پیدا می‌کنند. با این حال نباید فراموش کنیم که دنیای فناوری دائماً در حال پیشرفت است. پس هیچ تراکنشی صد‌درصد امن نخواهد بود.

محبوب‌ترین کوین های غیرقابل ردیابی

اولین کوین غیرقابل ردیابی در سال ۲۰۱۲ توسعه یافت و بایت‌کوین (Bytecoin) نام داشت. پس از این رمزارز، توکن‌های دیگری مثل مونرو (Monero)، دش (Dash)، زی‌کشی، بیم (Beam) و گرین (Grin) توسعه یافتند که هر کدام به روش‌های مختلفی تراکنش‌های محرمانه را پردازش می‌کردند.

ارز دیجیتال مونرو از امضای حلقوی و آدرس مخفی برای انجام تراکنش‌های محرمانه بهره گرفته است. مهم‌ترین مزیت‌های مونرو پردازش تراکنش‌های بزرگ و مقیاس‌پذیری بالای شبکه است. ظرفیت پردازشی این بلاکچین ۵ برابر شبکه Bitcoin است.

شبکه زی‌کش از پروتکل اثبات دانش صفر zk-SNARKs استفاده می‌کند. تراکنش‌های این شبکه با استفاده از آدرس‌های خاصی انجام می‌شود. هنگام پردازش تراکنش، توکن‌ها سوزانده می‌شود و توکن‌های جدیدی برای گیرنده ارسال خواهد شد.

ارز دیجیتال دش از پروتکل PrivateSend بهره می‌گیرد. این پروتکل تراکنش‌ها را تجمیع و سپس آن‌ها را مخلوط می‌کرده و در نهایت همه معاملات را طی یک تراکنش پردازش می‌کند. مسترنودهای شبکه (Masternode) مسئول ترکیب نودها هستند. بدین ترتیب ردیابی فرستنده و گیرنده تقریباً غیرممکن است. با این حال اطلاعات در مستردنودهای شبکه ثبت می‌شود. پس دش را نمی‌توان یک ارز دیجیتال کاملاً خصوصی دانست.

در ژانویه ۲۰۱۹، دو ارز دیجیتال با استفاده از پروتکل MimbleWimble توسعه یافتند. رمزارز بیم و گرین، که هر دو از این پروتکل بهره گرفته‌اند، در سوم و پانزدهم ژانویه به بازار کریپتو معرفی شدند. این پروتکل از ساختار منحنی بیضوی (elliptic curve) برای امضای تراکنش‌ها استفاده کرده است. به علاوه برای پردازش تراکنش‌ها به صورت محرمانه از ساختار کوین‌جوین (CoinJoin) بهره گرفته شده است.

در پروتکل MimbleWimble هیچ آدرس مشخصی وجود ندارد و کیف پول‌ها داده‌ها را با یکدیگر تبادل می‌کنند. شبکه‌های مبتنی بر این پروتکل تاریخچه تراکنش‌ها را ذخیره نمی‌کنند و فقط اطلاعات مربوط به مالکان توکن‌ها و وضعیت رمزارزها ثبت می‌شود. از نظر حجم داده و ابعاد شبکه، چنین بلاکچین‌هایی سه برابر کوچک‌تر از شبکه بیت کوین هستند.

بررسی مزایا و معایب کوین های غیرقابل ردیابی

کوین های غیرقابل ردیابی مزایا و معایب مختلفی دارند که در ادامه به آنها اشاره خواهیم کرد.

مزایا

شرکت حقوقی Perkins Coie ادعا کرده است کوین های غیرقابل ردیابی در مقایسه با سایر رمزارزها استفاده کمتری برای مقاصد مجرمانه و پولشویی دارند. این شرکت مدعی است مزایای این توکن‌ها بسیار بیشتر از معایب آنها است. در حالی که نهادهای مختلفی تلاش می‌کنند از رشد کمی و کیفی رمزارزهای غیرقابل ردیابی جلوگیری کنند اما شرکت حقوقی Perkins Coie معتقد است نیازی به چنین اقداماتی نیست.

طبق تحقیقات انجام‌شده توسط این شرکت، ۹۰ درصد آدرس‌ رمزارزها در دارک‌وب (dark web) متعلق به بلاکچین بیت کوین است و تنها 0.3 درصد آدرس‌ها مربوط به رمزارزهایی مثل دش، مونرو و زی‌کش است.

معایب

امکان قرار دادن کد اسکریپت در معاملات کوین های غیرقابل ردیابی وجود ندارد. بنابراین در چنین شبکه‌هایی نمی‌توان قرارداد هوشمند توسعه داد. گران بودن کارمزدها به دلیل استفاده از فناوری‌های پیشرفته، دیگر معضل رمزارزهای خصوصی است. به علاوه دولت‌ها و سازمان‌های نظارتی به پلتفرم‌های معاملاتی و پرداختی فشار می‌آورند تا کارمزدهای تراکنش‌های محرمانه را افزایش دهند.

گرچه فناوری توکن‌های غیرقابل ردیابی دائماً ارتقا می‌یابد اما داده‌های قدیمی به‌روز نمی‌شوند. در نتیجه پس از مدتی احتمال افشای اطلاعات تراکنش‌های ماه‌ها یا سال‌های گذشته وجود دارد.

آینده رمزارزهای خصوصی

با بررسی مزایا و معایب کوین های غیرقابل ردیابی می‌توان تصور کرد در یک دهه آینده شاهد رشد این رمزارزها باشیم. با این حال باید منتظر سخت‌گیری‌ها و مانع‌تراشی‌های دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی بود. ردیابی چنین تراکنش‌هایی بسیار سخت است. پس عجیب نیست که دولت‌ها علاقه‌ای به گسترش این معاملات نداشته باشند. آنها معتقدند چنین رمزارزهایی ابزاری برای مجرمان هستند. چندی پیش مقامات کشور ژاپن خواستار توقف توسعه و فعالیت تمام رمزارزهای خصوصی شده بودند. بنابراین چشم‌انداز این توکن‌ها هنوز در هاله‌ای از ابهام است.

از سوی دیگر ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin)، خالق اتریوم، معتقد است کوین های غیرقابل ردیابی و غیرمتمرکز برتری محسوسی نسبت به ارزهای دیجیتال تحت نظارت سازمان‌های دولتی و قانونی دارند. او ابراز امیدواری کرده است که در آینده تبادلات اقتصادی با استفاده از رمزارزهای خصوصی انجام شود.

هر شخصی که بخواهد بالاترین سطح از حریم خصوصی در معاملات را تجربه کند، روزی به سراغ کوین های غیرقابل ردیابی می‌رود. در آینده‌ای نزدیک خواهیم دید که پول‌های الکترونیک به سمت تمرکززدایی و محرمانگی پیش خواهند رفت و در برابر ساختارهای نظارتی و فرایندهای احراز هویت مقاومت بیشتری نشان خواهند داد.

خلاصه مطلب

کوین های غیرقابل ردیابی یکی از دستاورهای نسبتاً جدید و البته جنجالی توسعه‌دهندگان کریپتو است. این رمزارزها مخالفان و موافقان زیادی دارند. در نگاه اول چنین توکن‌هایی بسیار خطرناک به نظر می‌رسند اما به نظر می‌رسد اکوسیستم‌های اقتصادی به چنین دارایی‌هایی نیاز دارند. دش، مونرو، زی‌کش و گرین مشهورترین توکن‌های غیرقابل ردیابی کریپتوکارنسی هستند. شاید در سال‌هایی نه چندان دور جنگی سخت بین دولت‌ها و فعالان کریپتو در مورد استفاده از این رمزارزها صورت گیرد؛ رمزارزهایی که بسیار کاربردی و امن اما دردسرساز هستند.