فهرست مطالب
در ماه‌های گذشته سرمایه‌گذاران پروژه‌های مختلفی مثل ترا (Terra) و واندرلند (Wonderland) با چالش‌هایی جدی مواجه شدند. در گذشته نیز برخی پروژه‌های دیفای شکست خورده‌اند. به نظر می‌رسد با افزایش برنامه‌ها و پروژه‌های دنیای کریپتو شاهد افزایش کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی یا شکست‌های تجاری خواهیم بود. در طول این سال‌ها شاهد کلاهبرداری رمزارزی، هک شدن صرافی‌ها و پروتکل‌های مالی و سوءاستفاده‌های زیادی بوده‌ایم. با این حال عده‌ای زیادی هنوز هم به کریپتوکارنسی وفادار مانده‌اند.
خرید ارز دیجیتال با ۱۰ هزار تومان!روند رو به رشد کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی
سال ۲۰۲۲ شروع امیدوارکننده‌ای نداشت. قیمت ارزهای دیجیتال در سراشیبی سقوط قرار گرفت و این افت قیمت همچنان ادامه دارد. در کنار این روند نزولی، پروژه‌های متعددی شکست خوردند و اخبار متعددی مبنی بر کلاهبرداری رمزارزی منتشر شده است.
در ادامه به مطالعه برخی از این موارد خواهیم پرداخت و البته راه‌های شناخت کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی را بررسی خواهیم کرد.
اولین نشانه کلاهبرداری رمزارزی: هویت ناشناس توسعه‌دهندگان
اولین و معروف‌ترین توسعه‌دهنده در دنیای ارزهای دیجیتال همچنان هویتی ناشناس دارد. گرچه هویت ناشناس ساتوشی باعث افت ارزش بیت کوین نشده است اما این موضوع برای سایر پروژه‌ها یک نقص محسوب می‌شود.
برخی از توسعه‌دهندگان نام خود یا گروه فنی را اعلام نمی‌کنند. همین موضوع می‌تواند نشانه‌ای از یک کلاهبرداری رمزارزی باشد. اکثر کارشناسان معتقدند یکی از موضوعات مهم در تحلیل فاندامنتال هر پروژه، شناخت تیم توسعه است.
اسکویید گیم؛ سریالی که خیلی زود به پایان رسید
برای مثال پروژه اسکویید گیم (Squid Game) هیچ گاه هویت توسعه‌دهندگانش را فاش نکرد. این پروژه که الهام‌گرفته از یک سریال معروف کره‌ای بود، میم کوینی را عرضه کرد. قیمت این میم کوین در عرض چند روز ۴۵۰۰۰ درصد افزایش یافت اما هیچ صرافی یا پلتفرمی از آن پشتیبانی نکرد.
سرمایه‌گذاران پس از مدتی متوجه شدند تمام این نوسانات، بازی با اعداد بوده است و تیم توسعه این پروژه هویتی ناشناس دارند. خیلی زود توسعه‌دهندگان از شبکه‌های اجتماعی محو شدند و ارزش توکن SQUID به شدت افت کرد.
آزوکی؛ تصویرهایی بی‌ارزش
از دیگر موارد کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی می‌توان به پروژه توکن‌های NFT آزوکی اشاره کرد. در این پروژه نیز هویت توسعه‌دهندگان مشخص نشد. پس از انتشار توکن‌ها، خیلی زود سرمایه‌گذاران اصلی پروژه را ترک کردند و خریداران NFTها دارایی‌های خود را بر باد رفته یافتند. در نهایت چند تصویر ساده برای سرمایه‌گذاران عمومی باقی ماند.
واندرلند؛ پروازی بی‌سرانجام
در سال ۲۰۲۲ باز هم شاهد کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی بوده‌ایم. مدیر دارایی‌های پروژه واندرلند (Wonderland) به همراه مایکل پاترین (michael patryn)، بنیانگذار پلتفرم QuadrigaCX متهم به انجام چند فقره جرایم مالی شدند. اتهامات واردشده به آنها سبب تعجب هم‌تیمی‌هایشان شد. یکی از اعضای این تیم با انتشار خبر محکومیت‌های این افراد در توییتر، این اتفاق را غیرقابل‌باور توصیف کرد.
با اثبات جرایم مالی این افراد، چندین پروژه محبوب از جمله واندرلند و پاپسیکل فایننس (Popsicle Finance) دچار مشکلات جدی و افت ارزش شدیدی شدند. البته خالقان این پروژه‌ها نیز مجبور شدند انتقادات زیادی را تحمل کنند. قبل از انتشار این اخبار، پلتفرم‌های ذکرشده در مسیر رشد شگفت‌انگیزی قرار داشتند اما یکباره شرایط تغییر کرد و وضعیت فعلی آنها تنها سایه‌ای از موفقیت‌های قبلی است.
می‌توان نتیجه گرفت که ناشناس بودن هویت توسعه‌دهندگان، نشانه‌ای از بی‌مسئولیتی و نامعلوم بودن سرنوشت پروژه است. پس تا زمانی که در ارتباط با هویت و سابقه متولیان هر پروژه اطمینان خاطر کسب نکرده‌اید، از سرمایه‌گذاری‌های کلان خودداری کنید.
دومین نشانه کلاهبرداری رمزارزی: فرقه‌سازی و بازی‌های روانی
کریپتو کارنسی بازاری متعلق به فعالان حوزه تکنولوژی است اما احساسات و بازی‌های روانی در هر جامعه‌ای می‌تواند اثرگذار باشد.
راجر ور و دن لاریمر؛ شومن‌های کریپتو
فعالان قدیمی بازار ارزهای دیجیتال حواشی مربوط به راجر ور (roger ver) را به خوبی به یاد دارند. خالق بیت کوین کش که تلاش می‌کرد اعضای جامعه بیت کوین را برای یک فورک دسته جمعی متقاعد سازد، توانایی عجیبی در فرقه‌سازی و بازی‌های روانی دارد. دن لاریمر (dan larimer)، میلیارد معروف، تلاش‌های زیادی برای هدایت ذهن اعضای جامعه ایاس (EOS) انجام داد تا بتواند ۴ میلیارد دلار سرمایه در حین عرضه اولیه این توکن به دست آورد. هر دو فرد تمام توان خود را برای فرقه‌سازی و تشکیل گروه‌های اجتماعی خرج کردند که البته تا حدی نیز موفق بوده‌اند.
بیت کوین کش و ایاس هیچ گاه نتوانستند رکوردهای سال ۲۰۲۱ خود را تکرار کنند. بازی‌های تبلیغاتی و جوهای روانی در مقطعی از زمان توانست ارزش این رمزارزها را به شدت افزایش دهد اما حالا مشخص شده است که قیمت واقعی این توکن‌ها با شعارها و وعده‌های راجر ور و دن لاریمر تفاوت زیادی دارد.
فانتوم؛ توسعه‌دهنده‌ای که حوصله کریپتو را نداشت
اگر کمی جلوتر بیاییم می‌توانیم پروژه فانتوم (Fantom) را مثال بزنیم. بعد از آنکه قیمت توکن فانتوم رشد قابل‌توجهی داشت، توسعه‌دهنده اصلی این پروژه اعلام کرد که می‌خواهد دنیای کریپتو را برای همیشه ترک کند. آندره کرونژ که به علت توسعه پروژه فانتوم محبوبیت بسیار زیادی به دست آورده بود، اکانت توییتر خود را غیرفعال و برای همیشه پروژه را رها کرد. نتیجه این اتفاق سقوط شدید قیمت فانتوم بود.
کرونژ نمی‌خواست باعث افت ارزش توکن بومی شبکه فانتوم و ترس سرمایه‌گذاران شود اما اقدامات او تأثیرات جبران‌ناپذیری در سرنوشت پروژه داشت. بنابراین سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مختلف نباید به علت وفاداری به یک شخص یا توسعه‌دهنده خاص باشد. چنین اشتباهی می‌تواند باعث خسارت‌های مالی سنگینی شود.
سومین نشانه کلاهبرداری رمزارزی: تمرکزگرایی
یکی دیگر از نشانه‌های کلاهبرداری رمزارزی، تمرکزگرایی پروژه است. گرچه همه پروژه‌های توسعه‌یافته در بستر بلاکچین مدعی غیرمتمرکز بودن هستند اما ادعاهای خلاف واقع زیادی وجود دارد. بسیاری از سازمان‌های مستقل غیرمتمرکز (DAOs) و پروتکل‌های دیفای فرآیندهای مدیریتی تمرکزگرایی دارند. موارد زیادی هم دیده شده است که توسعه‌دهندگان فرآیندهای اصلی شبکه را به صورت غیرمتمرکز طراحی می‌کنند اما برای اطمینان از عملکرد صحیح شبکه به ارائه‌دهندگان خدمات متمرکز متکی می‌شوند.
صرافی dYdX؛ پلتفرمی غیرمتمرکز با پشتوانه متمرکز
در اواخر سال ۲۰۲۱ صرافی غیرمتمرکز dYdX دچار اختلالات شدیدی شد. خیلی زود مشخص شد که دلیل این اختلالات، قطعی سرورهای پلتفرم وب سرویس آمازون (AWS) بوده است. در نتیجه کاربران متوجه شدند این صرافی برای ارائه خدمات به یک پلتفرم متمرکز وابسته است.
لونا؛ فاجعه‌ای ناشی از حاکمیت متمرکز
در ماه‌های گذشته نیز پروژه لونا (استیبل کوین ترا) شکست‌های بزرگی را تجربه کرد. در مقطعی بنیاد لونا تصمیم گرفت برای پشتوانه‌سازی استیبل کوین TerraUSD بیت کوین‌های زیادی را خریداری کند. گرچه این اقدام مورد تحسین بسیاری از کارشناسان قرار گرفت اما هیچ گاه در بین جامعه لونا به رأی گذاشته نشد. در نتیجه بنیاد لونا به طور واضح اصول تمرکززدایی را زیر پا گذاشت.
دو کوان (do kwon) رهبر این پروژه تلاش می‌کرد که فرقه حامیانش را هر روز وسیع‌تر کند. حالا او زیر بار انتقادهای فراوانی قرار گرفته است و پروژه توسعه‌یافته این مهندس جوان فاصله چندانی تا فروپاشی کامل ندارد. گرچه اعضای جامعه لونا در بروز این فاجعه بی‌تقصیر نیستند اما رفتارهای جنجالی دو کوان (مانند توییت‌های جنجالی‌اش) سبب شده او مقصر اصلی این اتفاق شناخته شود.
تمرکززدایی یکی از بدیهیات و اصول اصلی کریپتوکارنسی است. پروژه‌هایی که به این اصل وفادار نمانند به اعتبار خود لطمه بزرگی وارد کرده‌اند. سرمایه‌گذاران نیز باید همیشه حساسیت زیادی نسبت به تمرکززدایی داشته باشند و از خرید توکن‌های مربوط به پروژه‌های متمرکز خودداری کنند.
خلاصه مطلب
در ماه‌های اخیر شاهد موارد مختلفی از کلاهبرداری در پروژه های رمزارزی بوده‌ایم. باید قبول کرد هر چه بازار ارزهای دیجیتال بزرگ‌تر شود، سوءاستفاده‌ها و جرایم مالی نیز بیشتر خواهد شد. سرمایه‌گذاران باید هوشیار باشند تا در دام کلاهبرداری رمزارزی نیفتند. بررسی هویت واقعی تیم توسعه، کنترل احساسات و عدم توجه به فرقه‌سازی و جوهای روانی و همچنین بررسی صحت تمرکززدایی، مهم‌ترین عوامل برای شناخت یک پروژه مناسب جهت سرمایه‌گذاری است.
تا چند هفته پیش هیچ کس تصور نمی‌کرد ارزش توکن لونا تا این حد افت کند. پس در بازاری که بروز هیچ اتفاقی بعید نیست، سرمایه‌گذاری نیازمند دقت و تحقیقات فراوان است.
دیدگاه خود را ثبت کنید