فهرست مطالب
مقدمه
استخر نقدینگی (Liquidity Pool) یکی از هستههای اصلی تکنولوژی دیفای است. با کمک استخر های نقدینگی میتوان ترید غیرمتمرکز، وامدهی، تولید محصول و بسیاری کارهای دیگر انجام داد. استخر های نقدینگی با کمک قراردادهای هوشمند مدیریت میشوند. قراردادهای هوشمند در بخشهای مختلف دیفای کاربرد دارند و عملیاتها را تسهیل میکنند.
استخر نقدینگی (Liquidity Pool) چیست؟
استخر نقدینگی مجموعه وجوهی است که در یک قرارداد هوشمند قفل شده است. استخرهای نقدینگی برای تسهیل تجارت غیرمتمرکز، وامدهی و بسیاری از کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار میگیرند.
کاربرانی که ارائهدهندگان نقدینگی هستند LP نامیده میشوند. آنها مقداری مساوی از دو توکن را وارد یک استخر میکنند و عامل ایجاد بازار هستند. این افراد از کارمزد معاملههایی که در استخری ایجاد کردهاند درآمد کسب میکنند. این درآمد متناسب با سهم آنها از کل نقدینگی موجود در استخر است.
یکی از اولین پروتکلهایی که از استخر های نقدینگی استفاده کرد Bancor بود؛ اما این مفهوم بعد از مشهور شدن یونی سواپ بیشتر مورد توجه قرار گرفت. صرافیهای معروف دیگری نیز هستند که از استخرهای نقدینگی در اتریوم استفاده میکنند؛ مثل: SushiSwap، Curve و Balancer. استخرهای نقدینگی در بلاکچین اتریوم توکنهای ERC-20 هستند. روی زنجیره هوشمند بایننس هم استخر نقدینگی پنکیک سواپ، BakerySwap و BurgerSwap وجود دارد.، این استخرها توکنهای BEP-20 را نگه میدارند.
استخرهای نقدینگی چگونه کار میکند؟
بازارسازان خودکار (Automated market makers) نوآوری بسیار مهمی هستند. این بازارسازهای خودکار امکان معامله کردن درون زنجیرهای و بدون نیاز به دفترچه سفارش را فراهم میکنند. به بازارسازهای خودکار به اختصار AMM میگویند.
از آنجا که برای انجام معامله به هیچ یک از طرفین به طور مستقیم احتیاج نیست، تریدرها موقعیتهای معاملاتی باز میکنند و در دفتر سفارشات صرافی این معاملهها ثبت میشود.
یک صرافی همتا به همتا (Peer to Peer) را در نظر بگیرید که در آن خریداران و فروشندگان از طریق لیست سفارشها مستقیماً به یگدیگر متصل میشوند. بهعنوان مثال در صرافی غیرمتمرکز بایننس (Binance (DEX معاملهها به صورت همتا به همتا است و معاملهها بین کاربران انجام میشود و داراییها مستقیماً بین کیف پول کاربران جابهجا میشود.
اما معامله با استفاده از بازارساز خودکار (AMM) متفاوت است. در AMM معاملهها به صورت peer-to-contract است. همانطور که گفتیم، استخر نقدینگی مجموعهای از داراییها است که در یک قرار داد هوشمند واریز میشود. هنگام انجام معامله در یک بازارساز خودکار AMM مانند معاملههای سنتی طرف مقابلی وجود ندارد، بلکه ترید در مقابل نقدینگی موجود در استخر انجام میشود. یعنی لازم نیست که در لحظه خرید حتماً یک فروشنده وجود داشته باشد تا معامله انجام شود؛ همین که استخر موجودی داشته باشد کافی است.
اگر شما بخواهید جدیدترین کوینها را در یونی سواپ بخرید، هیچ خریداری به صورت سنتی در طرف مقابل شما وجود ندارد. به جای آن عملیات شما با استفاده از الگوریتمهایی که استخر را مدیریت میکنند انجام میشود. قیمتگذاری هم توسط این الگوریتمها انجام میشود.
کاربرد استخرهای نقدینگی چیست؟
تاکنون ما بیشتر در مورد AMMها بحث کردیم که محبوبترین کاربرد استخرهای نقدینگی است. با این حال، همانطور که گفتیم، جمع کردن نقدینگی یک مفهوم کاملاً ساده است؛ بنابراین میتوان از آن به روشهای مختلف استفاده کرد.
یکی از این کاربردها، تولید محصول یا استخراج نقدینگی است. استخرهای نقدینگی اساس پلتفرمهای خودکار تولید محصول مثل yEarn هستند؛ جایی که کاربران وجوه خود را به استخرهایی اضافه میکنند که سپس برای تولید محصول استفاده میشوند.
توزیع توکنهای جدید در دست افراد مناسب، یک چالش دشوار برای پروژههای ارز دیجیتال است. استخراج نقدینگی یکی از موفقیتآمیزترین روشها برای حل این مسئله بوده است. اساساً، توکنها به صورت الگوریتمی بین کاربرانی توزیع میشوند که توکنهای خود را در یک گروه نقدینگی قرار میدهند. سپس، توکنهای تازه ضرب شده متناسب با سهم هر کاربر از استخر بین کاربران توزیع میشود.
حتی میتوانید توکنهایی از سایر استخرهای نقدینگی داشته باشید که توکن استخر نامیده میشوند. به عنوان مثال، اگر نقدینگی خود را در یونی سواپ قرار دهید یا وجوهی را به Compound قرض دهید، توکنهایی دریافت میکنید که نشاندهنده سهم شما در آن استخر است. شاید بتوانید آن توکنها را در یک استخر دیگر واریز کنید و سپس پس بگیرید.
یکی دیگر از کاربردهای جالب توجه استخرهای نقدینگی، استفاده از Tranche است. این مفهوم از علم اقتصاد سنتی گرفته شده است که شامل تقسیم محصولات مالی بر اساس ریسک و بازده آنها است.
ریسکهای استخر نقدینگی
اگر نقدینگی خود را در یک بازارساز خودکار AMM قرار دهید، باید از ریسکها و مفهومی به نام ضرر ناگهانی مطلع باشید.
نکته دیگری که باید به خاطر بسپارید ریسک قرارداد هوشمند است. وقتی وجوه خود را در یک استخر نقدینگی واریز میکنید، قردادهای هوشمند در استخر قرار دارند. درست است که از نظر تکنیکی هیچ واسطهای به موجودی شما دسترسی ندارد اما اگر در قراردادهای هوشمند اشکال یا باگی وجود داشته باشد یا قراردادها با نوعی سوءاستفاده طراحی شده باشند، ممکن است تمام موجودی شما از بین برود.
همچنین باید مراقب پروژههایی که توسعهدهندگان اجازه تغییر قوانین حاکم بر استخر را دارند، باشید. گاهی، توسعهدهندگان دسترسی مدیریتی یا برخی از دسترسیهای ممتاز دیگر را در کد قرارداد هوشمند دارند. این دسترسیها میتواند آنها را قادر به انجام کارهای مخرب مانند کنترل منابع مالی در استخر کند.
سخن پایانی
استخر های نقدینگی یکی از تکنولوژیهای بنیادی موجود در اکوسیستم فعلی دیفای است. استخرهای نقدینگی بخشی اساسی از بازارسازی خودکار (AMM)، پروتکلهای وامگیری، بیمه و بازیهای بلاکچینی هستند. در Liquidity Pool ها وجوه دیجیتالی به صورت جفت ارز ذخیره میشود. معاملهها در استخر های نقدینگی به صورت سنتی انجام نمیشود که نیاز به خریدار و فروشنده داشته باشد، بلکه شما میتوانید به صورت انفرادی خریدار یا فروشنده باشید. البته باید استخر نقدینگی داشته باشد و معاملهها به صورت الگوریتمی انجام میشود.
قراردادهای هوشمند در استخرهای نقدینگی، خرید و فروشها و میزان دارایی را مدیریت میکنند. اما قرار دادن دارایی خود در این استخرها میتواند با ریسک بسیار همراه باشد. ممکن است در اثر وجود باگ در یک قرارداد هوشمند یا دستکاری عامدانه در قوانین استخر، کل دارایی خود را از دست بدهید.
دیدگاه خود را ثبت کنید